Zmiany w Prawie budowlanym 2025 – rewolucja w pozwoleniach na budowę?

Zmiany w Prawie budowlanym 2025 – uproszczenie i skrócenie formalności

Nadchodzące zmiany w Prawie budowlanym 2025 r. to przede wszystkim uproszczenie i skrócenie procedur administracyjnych, a dzięki temu przyspieszenie procesu budowlanego zarówno inwestycji prywatnych, jak i publicznych. Jak wskazano w komunikacie Rady Ministrów, projekt to odpowiedź rządu na postulaty obywateli, firm oraz samorządów. Nowe przepisy mają realnie wpłynąć na skrócenie czasu i obniżenie kosztów realizacji przedsięwzięć budowlanych.

Kolejne inwestycje jedynie ze zgłoszeniem

Za kluczowe zmiany w Prawie budowlanym 2025 uznaje się przede wszystkim uproszczenie procedur pozwalających na rozpoczęcie inwestycji. Jeśli projekt wejdzie w życie, zgłoszenie budowy, a nie jak dotychczas – uzyskanie pozwolenia na budowę – będzie wystarczające również w przypadku:

• wolno stojących, nie więcej niż dwukondygnacyjnych budynków użyteczności publicznej, o powierzchni użytkowej do 200 m². Tego rodzaju obiekty będą wymagały jedynie zgłoszenia, o którym mowa w art. 30 ustawy – Prawo budowlane, wraz z projektem zagospodarowania działki lub terenu oraz projektem architektoniczno-budowlanym. Zmianę tę motywowano potrzebą zapewnienia prostych mechanizmów umożliwiających budowę takich obiektów z przeznaczeniem na potrzeby lokalnych społeczności, takie jak kult religijny, oświata, działalność lecznicza, społeczna czy socjalna;
• wolno stojących przydomowych budowli ochronnych (przydomowych schronów i ukryć doraźnych) o powierzchni użytkowej do 35 m² – bez zmiany zewnętrznych ścian i konstrukcji. Jak wskazano w uzasadnieniu projektu, kwestie związane z budową tego typu obiektów mających służyć ochronie mieszkańców budynków mieszkalnych jednorodzinnych na wypadek np. ataku zbrojnego albo ekstremalnych zjawisk pogodowych dotychczas nie były uregulowane. Zgodnie z nowelizacją Prawa budowlanego przydomowe budowle ochronne będą wymagać jedynie zgłoszenia – wraz z projektem zagospodarowania działki lub terenu oraz projektem architektoniczno-budowlanym, a także sporządzenia projektu technicznego i ustanowienia kierownika budowy;
• przydomowych zadaszonych tarasów do 50 m² powierzchni zadaszenia; z kolei tarasy do 35 m² powierzchni zadaszenia nie będą wymagały zgłoszenia;
• bezodpływowych zbiorników na wody opadowe lub roztopowe o łącznej pojemności większej niż 5 m³ i nie większej niż 15 m³, przy czym budowa takich zbiorników o pojemności łącznej do 5 m³ nie będzie wymagała nawet zgłoszenia. Zdaniem inicjatorów projektu zmiana ta powinna przyczynić się także do usprawnienia realizacji programu „Moja Woda” finansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej;
• przepustów do 20 m długości i o przekroju wewnętrznym większym niż 0,85 m² i nie większym niż 3 m² oraz wylotów do cieków naturalnych. W uzasadnieniu projektu zauważono, że obiekty te – jako prefabrykowane – są na tyle proste, że nie powinny wymagać pozwoleń na budowę;
• kontenerów telekomunikacyjnych o powierzchni zabudowy do 35 m² i 3 m wysokości, wraz z instalacjami i przyłączami elektroenergetycznymi i telekomunikacyjnymi oraz związanymi z nimi sieciami. Realizacja takich inwestycji będzie wymagać zgłoszenia wraz z projektem zagospodarowania działki lub terenu, projektem architektoniczno-budowlanym, jak również sporządzenia projektu technicznego, a także ustanowienia kierownika budowy.

Procedura „żółtej kartki”

Nowelizacja Prawa budowlanego wprowadza również mechanizm tzw. żółtej kartki wystawianej przez organy nadzoru budowlanego. Ma to być forma ostrzeżenia inwestora o zaistnieniu istotnych odstąpień w realizacji inwestycji względem dokumentacji projektowej. Dopiero gdy inwestor – mimo wydanego przez organ ostrzeżenia – nie usunie wskazanych nieprawidłowości, nadzór budowlany rozpocznie postępowanie administracyjne.

Zmiany w Prawie budowlanym 2025 również dla rolników

Pakiet deregulacyjny wprowadzający zmiany w Prawie budowlanym przynosi również ułatwienia dla rolników. Zgodnie z nowelizacją do budowy bezodpływowych zbiorników na wody opadowe i roztopowe o pojemności do 30 m³ jako uzupełnienie zabudowy zagrodowej na istniejących działkach siedliskowych wystarczające będzie jedynie zgłoszenie – bez konieczności sporządzenia projektu budowlanego. Skrócenie procedury uprości i przyspieszy pozyskiwanie środków finansowych między innymi z programu „Moja Woda” oraz w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. Zdaniem autorów projektu zmniejszenie liczby wymaganych dokumentów wpłynie również na obniżenie kosztów realizacji – nie będzie bowiem konieczne opracowanie projektu budowlanego, wykonanie map do celów projektowych ani ustanowienie nadzoru kierownika budowy.

Inwestycje w mikroinstalacje wiatrowe z uproszczonymi procedurami

Nowelizacja Prawa budowlanego to także uproszczenie i skrócenie procedur dotyczących mikroinstalacji wiatrowych. Zgodnie z projektem deregulacyjnym montaż mikroinstalacji wiatrowych do 3 m wysokości i magazynów energii do 20 kWh możliwy będzie bez żadnych formalności budowlanych. Z kolei do instalacji wyższych (do 12 m) konieczne będzie jedynie sporządzenie projektu architektoniczno-budowlanego. Jak wskazano w uzasadnieniu projektu deregulacyjnego: Ma to ułatwić i w konsekwencji zachęcić do realizacji małych turbin wiatrowych, co jest istotnym czynnikiem przy redukcji emisji CO₂, przy jednoczesnym zachowaniu warunków bezpieczeństwa przez udział osób posiadających uprawnienia budowlane (projektanta, kierownika budowy).

Od kiedy zmiany w Prawie budowlanym 2025?

Rada Ministrów 10 czerwca 2025 r. przyjęła przedłożony przez Ministra Rozwoju i Technologii projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw. Kolejne etapy to prace w Sejmie i Senacie, a następnie przedłożenie nowelizacji do podpisu przez prezydenta. Jeśli projekt pomyślnie przejdzie cały proces, nowe rozwiązania wejdą w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.