Wentylacja mieszkań a nieżyciowe przepisy prawne

Właściwa wentylacja mieszkań może być rozwiązaniem

Mając na uwadze powyższe, zapewnienie wyższego komfortu termicznego i jakości mikroklimatu wewnętrznego mieszkań (w tym wentylacja mieszkań), przy jednoczesnym, relatywnym ograniczaniu kosztów ich budowy i eksploatacji staje się kluczowa, szczególnie w kontekście zużycia energii, z uwagi na pogłębiający się kryzys paliwowo-energetyczny w naszej części Europy.

W tym aspekcie krytycznym staje się możliwość spełnienia tych założeń przy wzajemnie wykluczających się warunkach. W dużej części można je zrealizować poprzez zmianę standardów projektowania, opartą o drobne modyfikacje prawne oraz zastosowanie innowacyjnych technik wentylacyjnych, które przy ich upowszechnieniu niekoniecznie muszą generować wyższe koszty budowy mieszkań czy i ich eksploatacji, jak ma to miejsce dzisiaj.

W tym kontekście, kluczowym jest rzetelna identyfikacja oraz ocena powielanych, często błędnych z logicznego i technicznego punktu widzenia, standardów projektowania oraz budowania, wymuszanych przez niektóre normy oraz przepisy polskiego prawa budowlanego. Kolejnym jest zmiana stereotypu marketingowego u deweloperów i przyszłych użytkowników mieszkań, gdzie walor zdrowotny lokalu mieszkalnego będzie przed elementem „wizerunkowym”. Oczywiście jedno nie wyklucza drugiego, wystarczy jedynie chcieć to zmienić. Kto ma to zrobić i kiedy? Każdy w swoim zakresie i jak najszybciej.

Niektóre zmiany nie wymagają bowiem modyfikacji prawa, choć inne mogą, ale przy dobrej woli decydentów ich modyfikacja nie musi zająć dłużej niż kilka miesięcy.

Wentylacja mieszkań to istotny element budynku

Podwyższenie jakości powietrza wewnętrznego w nowo budowanych budynkach wielorodzinnych, a więc właściwa wentylacja mieszkań, jest akcentowane przez środowiska naukowe w Polsce od wielu lat. Przykład Instytutu Ogrzewnictwa i Wentylacji Politechniki Warszawskiej organizującej od 30 lat konferencję „Problemy jakości powietrza wewnętrznego w Polsce” dowodzi, że świadomość wagi mikroklimatu wewnętrznego mieszkań jest znacząca i nie trzeba do niej przekonywać środowisk inżynierskich, które od lat borykają się z często z nienadążającymi za potrzebami rynku budowanego i postępem techniki wentylacyjnej wytycznymi projektowymi oraz innymi regulacjami prawnymi.

Przykładowe problemy prawne

Teza – system modulowanej wentylacji mechanicznej mieszkań, oparty o nawiewniki okienne i nawietrzaki ścienne oraz energooszczędne wentylatory wyciągowe, jest optymalnym rozwiązaniem w budownictwie miejskim.

Prawo budowlane, w tym norma PN-83/B-03430 wraz ze zmianą PN-83/B-03430/Az3: 2000 Wentylacja w budynkach mieszkalnych zamieszkania zbiorowego i użyteczności publicznej – Wymagania określa, że strumień powietrza przepływającego przez całkowicie otwarty nawiewnik, przy różnicy ciśnienia po obu jego stronach 10 Pa, powinien mieścić się w granicach od 20 do 50 m³/h, jeżeli zastosowano wentylację grawitacyjną, a od 15 do 30 m³/h, jeżeli zastosowano mechaniczną wentylację wywiewną.

W kontekście parametrów przepływów powietrza pojedynczego nawiewnika dopuszczalny (maksymalny) strumień powietrza 30 m³/h w drastyczny sposób podnosi koszty zarówno samego okna, jak i zamontowanych w nim nawiewników, często wymuszając zastosowanie podwójnej ich liczby w jednym oknie, co skutkuje znaczącym obniżeniem izolacyjności akustycznej okna.
Paradoks polega na tym, że w takim samym mieszkaniu, ale wentylowanym grawitacyjnie, można zastosować w oknie jeden nawiewnik o wydajności nawet 50 m³/h, zamiast dwóch urządzeń, których zastosowanie wymusza nieżyciowe prawo w przypadku wentylacji mechanicznej.

Pytanie 1. – jakie ma znaczenie dla spełnienia wymogu sanitarnego i komfortu użytkowania to, „co” generuje podciśnienie w nawiewnikach zamontowanych w oknach danego lokalu mieszkalnego?
Nawiewnik okienny zawsze dostarcza świeże powietrze zewnętrzne w sposób pasywny, na zasadzie kompensacji ilości powietrza zużytego, usuwanego z mieszkania. Czy, gdy podciśnienie wartości 10 Pa powstaje wskutek grawitacyjnego ciągu kominowego, czyni to nawiewnik „zdrowszym” bądź „cieplejszym” niż w sytuacji, gdy wytwarzane jest ono przez wentylatory umieszczone na wlotach bądź wylotach pionów sanitarnego i kuchennego? Oczywiście, że nie. Dlaczego więc utrzymywać tak archaiczny i nieżyciowy przepis? Pytanie takie powinni stawiać inwestorzy oraz ich klienci (użytkownicy mieszkań), bowiem ci pierwsi od lat ponoszący wyższe niż mogliby koszty, mogliby zachęcić tych drugich walorami zdrowotnymi mieszkań, w których zaoferowaliby dodatkowe korzyści, przy tych samych, co dotychczas kosztach, podnoszące walor zdrowotny mieszkań, np. poprzez wyposażenie nawietrzaków ściennych w elektrostatyczne, długotrwałe, antysmogowe i antyalergiczne filtry powietrza.

Pytanie 2. – czy podciśnienie wytwarzane grawitacyjnie „ciągiem kominowym” ma wyższą, „jakość” niż to wytwarzane przez wentylator zbiorczy zamontowany na wylocie z pionu wentylacyjnego?

Oczywiście, że nie. Dodatkowo nawiewnik okienny „napędzany” ciągiem kominowym może doprowadzić do znaczącego (nadmiarowego) nawiewu zimnego powietrza, w przeciwieństwie do zastosowania wentylatora, którego praca sterowana jest poziomem podciśnienia w pionie (obecnie standardowe rozwiązanie w nowoczesnych budynkach wielorodzinnych).

Wentylacja mieszkań a straty finansowe

Porównanie strat finansowych wentylacji mechanicznej oraz grawitacyjnej w przypadku jednego mieszkania wyposażonego w trzy okna, zakładając strumień powietrza na poziomie 120 m3/h.

Wentylacja mechaniczna

• 2 nawiewniki akustyczne okienne 20 m³/h (3 okna x 2 szt.): 6 x 100 zł = 600 zł,
• okno 130 x 130 cm (3 okna, o 20% wyższa cena): 3 x 1000 zł = 3 000 zł,
• razem 3 600 zł,
• jeden budynek: 80 mieszkań x 3600 = 288 000 zł,
• dodatkowo spadek izolacyjności akustycznej Ra2 okna 2 dB.

Wentylacja grawitacyjna

• nawiewniki akustyczne okienne 40 m³/h (3 okna x 1 szt.): 3 x 100 zł = 300 zł,
• okno 130 x 130 cm (3 okna o 20% niższa cena): 3 x 800 zł = 2 400 zł,
• razem 2 700 zł,
• jeden budynek: 80 mieszkań x 2700 = 216 000 zł,
• dodatkowo wymagana niższa izolacyjność akustyczna Ra2 okna o 2 dB.

Strata w przypadku jednego budynku wynosi 288 000 zł – 216 000 zł = 72 000 zł!