Świeżo zrealizowane systemy ociepleń na początku prawie zawsze wyglądają ładnie, jednak w marę upływu czasu zaczynają się starzeć. Jeżeli są niepoprawnie dobrane czy zrealizowane, proces ich starzenia może przebiegać bardzo szybko, dlatego istotną kwestią jest taki wybór rozwiązań, które będą właściwe zarówno ze względu na zastosowany materiał termoizolacyjny, jak i na miejsca użytkowania budynku.
Tynki elewacyjne to nie tylko dekoracja
Tynki elewacyjne mają za zadanie chronić warstwę zbrojącą oraz termoizolację przed działaniem czynników pogodowych, a także zapewnić odpowiednią kolorystykę oraz strukturę elewacji. Produkowane są w różnych grubościach ziaren i różnych strukturach. Obecnie najpopularniejszą strukturą jest „baranek”, czyli jednolite uziarnienie, jednak dawniej uznaniem cieszyły się tzw. korniki, czyli struktury wydrapywane, rowkowane.
Na rynku dostępne są również niestandardowe rozwiązania, takie jak tynki elewacyjne do modelowania o bardzo drobnym ziarnie, za pomocą których można wykonać, np. imitację desek elewacyjnych czy cegieł (wykorzystując odpowiednie szablony). Coraz częściej na elewacjach wykorzystuje się także beton architektoniczny.
Rodzaje tynków elewacyjnych
Podstawowe rodzaje tynków elewacyjnych dekoracyjnych można podzielić na 4 grupy, takie jak:
- tynki mineralne – produkty na bazie cementu i wapna, są wysoce paroprzepuszczalne, wymagają malowania,
- tynki silikonowe – obecnie jedne z najbardziej popularnych, charakteryzują się wysoką trwałością, są elastyczne i odporne na porastanie biologiczne, dzięki właściwościom samoczyszczącym, można je barwić na wybrany kolor,
- tynki silikatowe – cechują się wysoką paroprzepuszczalnością, dzięki czemu sprawdzają się idealnie do wełny mineralnej, podwyższone pH zapewnia im odporność na porastanie,
- tynki akrylowe – to wyroby gotowe o dużej odporności mechanicznej, mają niską paroprzepuszczalność, są dobrym wyborem do styropianu.
Oprócz powyższych rozwiązań, na rynku dostępne są również tynki elewacyjne silikatowo-silikonowe, akrylowo-silikonowe, polimerowo-mineralne itp.
Tynki elewacyjne a system ocieplenia
Należy pamiętać, że tynki elewacyjne stanowią jedynie jeden z elementów składowych systemów ociepleń. Rozpoczynając budowę lub modernizację obiektu, warto więc zatroszczyć się o dobrej jakości, solidnie wykonaną termoizolację, która pozwoli ograniczyć koszty ogrzewania, a co za tym idzie zwiększyć wartość nieruchomości. Aby inwestycja była efektywna i przyniosła oczekiwane oszczędności, konieczne są właściwy dobór wysokiej jakości materiałów składających się na kompletny system oraz wykonane fachowo prace. Może wydawać się, że realizacja systemu ociepleń to nieskomplikowany proces – nic bardziej mylnego. Różnorodność elementów składowych tego typu rozwiązań, a czasem także niedostateczny poziom wiedzy, może skutkować wieloma błędami wykonawczymi.
Dobór systemów ociepleń
Podczas doboru systemów ociepleń najważniejsze są dwa czynniki. Pierwszym z nich jest rodzaj termoizolacji, a drugim miejsce, gdzie znajduje się dana inwestycja.
Termoizolacja ze styropianu lub wełny
W Polsce do termoizolacji używa się najczęściej dwóch materiałów – styropianu lub wełny mineralnej. Największą popularnością cieszy się styropian, dlatego wybierając wełnę należy zwrócić szczególną uwagę na odpowiednie wykonanie prac oraz dobór tynku wykończeniowego.
Wełna mineralna czy skalna jest paroprzepuszczalna, więc od pozostałych komponentów systemu ocieplenia wymaga się tego samego. Najlepiej w tej kwestii zdać się na producenta i odpowiednio dobrane przez niego rozwiązanie. Ważne jest, aby system z wełną mineralną miał Ocenę Techniczną, która daje pewność, że wszystkie produkty wchodzące w jego skład są ze sobą kompatybilne i nie będzie problemu z ich użytkowaniem w dłuższym okresie czasu.
Systemy ociepleń z wełną mogą być wykończone tynkiem mineralnym, silikatowym, silikonowym lub silikatowo-silikonowym. Nie stosuje się tynku akrylowego, ponieważ jego paroprzepuszczalność jest ograniczona. Najbardziej paroprzepuszczalne są tynki elewacyjne mineralne i silikatowe, jednak te na bazie żywic silikonowych także się sprawdzą, czego dowodem są oceny techniczne systemów ociepleń z wełną mineralną jako termoizolacją.
Lokalizacja inwestycji
Bardzo ważnym elementem w przypadku doboru systemów ociepleń i tynków jest miejsce położenia ocieplanego budynku. Odpowiednio dobrane rozwiązanie będzie gwarantować bezawaryjne działanie przez wiele lat, a dodatkowo elewacja będzie dłużej czysta i nie utraci kolorystyki. W aglomeracjach miejskich oraz przemysłowych, gdzie występują duże ilości kurzu oraz zanieczyszczeń, najbardziej sprawdzą się rozwiązania samooczyszczające się na bazie tynków silikonowych. Blisko lasów czy zadrzewień, np. parków, najlepszym wyborem będą tynki elewacyjne odporne na porastanie biologiczne, np. ze szkłem wodnym. Z kolei blisko zbiorników wodnych, takich jak jeziora, stawy, rzeki oraz w pasie nadmorskim idealnie sprawdzą się wspomniane wyżej rozwiązania oraz tynki elewacyjne mineralne malowane farbami elewacyjnymi. Warstwa farby nie tylko chroni, ale także wyobla strukturę tynku zmniejszając brudzenie oraz możliwy porost biologiczny. W miejscach narażonych na uszkodzenia mechaniczne warto wybrać tynki elewacyjne dyspersyjne (gotowe do stosowania), które charakteryzują się wyższą wytrzymałością na uderzenia (nawet trzykrotnie), w stosunku do rozwiązań mineralnych.
Tynki elewacyjne o odpowiedniej kolorystyce
Kolorystyka wykończenia ma wpływ na trwałość elewacji. Barwy intensywne, ciemne o współczynniku odbicia światłą <20% nie są najlepszym rozwiązaniem na całych powierzchniach ścian. Bardzo szybko się nagrzewają, a tym samym procesy starzenia postępują szybciej – pękanie czy płowienie. Na wspomniane czynniki najbardziej narażone są elewacje południowe, dlatego ciemne kolory powinny być na nich tylko dodatkiem. Aby ograniczyć procesy starzeniowe należy zastosować tynki barwione tzw. zimnymi pigmentami, które zapobiegają zbytniemu nagrzewaniu się elewacji.
Najczęściej spotykane błędy wykonawcze
Najbardziej widoczne są oczywiście błędy w zacieraniu, które powodują, że tynki elewacyjne mają brzydką, nieakceptowalną przez inwestora fakturę. W takim przypadku często wymaga się wykonania prac od nowa. Jednak najbardziej niebezpieczne dla trwałości systemów ociepleń są pęknięcia, zwykle związane z błędami wykonawczymi. Najczęściej spotyka się pęknięcia diagonalne rozpoczynające się od naroży otworów okiennych i drzwiowych. W tych miejscach powstają naprężenia, które powodują ukośne rysy w warstwie zbrojącej, a czasem także w tynku. Przyczyna jest prozaiczna – brak zastosowania dodatkowych pasków siatki.
Mniej spotykane są pęknięcia pionowe powtarzające się co ok. 1 m, które są skutkiem zbyt małych zakładów siatki zbrojącej lub ich braku. Na szczęście systemy ociepleń w Polsce wykonuje się od wielu lat i takie błędy wykonawcze zdarzają się bardzo rzadko.
Czasami powstają pęknięcia związane z wykonywaniem prac w temperaturach wyższych niż zalecane, bez odpowiednich osłon ograniczających wpływ środowiska. Pojawiają się wtedy siatki pęknięć, które w miejscach występowania mogą się dodatkowo wykruszać. Może mieć na to również wpływ oszczędzanie na materiale. Warstwa zbrojąca powinna mieć ok. 3 mm grubości, cieńsza będzie szybciej oddawać wodę, a tym samym być podatna na „spalenie”.
Istotną kwestią w pracach wykonawczych jest również stosowanie pełnego systemu ociepleń tylko jednego producenta. Nie powinno się wykorzystywać składników od różnych producentów, ponieważ najczęściej powoduje to późniejsze problemy eksploatacyjne. Ważne jest także przestrzeganie minimalnych czasookresów między kolejnymi etapami prac, które wpływają na trwałość systemów ociepleń.
Publikacja artykułu: kwiecień 2024 r.
