Systemy BMS w budynkach biurowych

Czym są systemy BMS?

Systemy BMS, czyli systemy zarządzania budynkiem (ang. Building Management System) są nadrzędnymi systemami, których zadaniem jest zarządzanie funkcjami technicznymi budynków i automatyczne reagowanie na zmieniające się uwarunkowania zewnętrzne oraz wewnętrzne. Umożliwiają sterowanie automatyczne, monitorowanie, nadzorowanie oraz optymalizację pracy elementów infrastruktury budynkowej w tzw. inteligentnych budynkach, obejmując obszary, takie jak ogrzewanie, wentylację, klimatyzację, oświetlenie, osłony przeciwsłoneczne, zarządzanie energią, a także bezpieczeństwo osób i mienia [1, 4, 5].

Rodzaje i charakterystyka systemów BMS

Współczesne systemy BMS są wynikiem wieloletniego procesu rozwoju rozwiązań automatyki budynkowej, które zaczęto wdrażać w budownictwie już ponad cztery dekady temu, w początkowych latach idei budynków typu smart (tzw. inteligentnych budynków) [1]. Rozwój ten następował poprzez różne sposoby organizacji systemów automatyki budynkowej. Począwszy od niezależnych systemów specjalizowanych (wydzielone instalacje), poprzez architekturę rozwiązań scentralizowanych (system sieciowy z jednym centralnym komputerem), a następnie rozproszonych (lokalne urządzenia sieciowe), aż do zintegrowanych systemów rozproszonych (standardowe protokoły komunikacji, integracja na poziomie sprzętu, oprogramowania i transmisji danych). Systemy automatyki budynkowej nadal ewoluują, szczególnie w obszarach rozwoju komunikacji bezprzewodowej, integracji z sieciami teleinformatycznymi, Internetu Rzeczy (ang. Internet Of Things – IoT) oraz technologii chmurowych [1, 6].

Poza wyżej wymienionymi sposobami organizacji, wyróżnia się także dwa rodzaje systemów automatyki budynkowej:

• zamknięte (firmowe) – bazują na tajnej technologii producenta,
• otwarte – wykorzystują jawne protokoły komunikacji.

Zastosowanie otwartych protokołów komunikacyjnych zapewnia swobodę instalowania w sieci sterowania urządzeń pochodzących od różnych producentów, co zapewnia elastyczność i skalowalność systemu (ułatwiona modernizacja bądź rozbudowa systemu w przyszłości) oraz umożliwia powierzenie realizacji i serwisu rozwiązania firmie niezwiązanej z producentem urządzeń. Obecne jednymi z najbardziej uniwersalnych i powszechnie przyjętych standardów otwartych są LonWorks, KNX oraz BACnet.

Zintegrowane systemy BMS w budynkach biurowych

Obecnie systemy BMS zaleca się budować jako zintegrowane rozwiązania rozproszone wykorzystujące międzynarodowe standardy zapewniające ich otwartość i interoperacyjność. Bazują one na tzw. węzłach sieciowych, czyli autonomicznie działających lokalnych modułach automatyki rozproszonych w budynku (wyposażonych w mikrokontrolery i własne aplikacje), które obsługują określone strefy lub całe podsystemy. Urządzenia te komunikują się między sobą za pośrednictwem magistrali komunikacyjnej (medium przewodowe lub transmisja radiowa) oraz mają zdolność lokalnego przetwarzania informacji i sterowania wyjściami (elementami wykonawczymi) na podstawie sygnałów pochodzących z wejść (czujników). Dzięki temu, sterowanie może być realizowane lokalnie w ramach poszczególnych urządzeń lub poprzez współdziałanie grup wybranych urządzeń. Uzyskuje się w ten sposób rozproszenie „inteligencji”, które m.in. zmniejsza ryzyko wystąpienia dużych awarii.

Otwartość (standardowy protokół wymiany danych, procedury oraz funkcje) i interoperacyjność (zdolności różnych urządzeń do pełnej współpracy na płaszczyźnie fizycznej i funkcjonalnej) umożliwia pełną integrację na poziomie urządzeń, oprogramowania oraz transmisji danych. Dzięki wymianie danych pochodzących z różnych podsystemów infrastruktury budynkowej, możliwa jest obsługa różnych funkcji w jednym systemie i współwykorzystanie dostępnych zasobów technicznych budynku. Systemy BMS o tych cechach zapewniają najlepsze rezultaty sterowania, w tym również najwyższą efektywność energetyczną [6, 7].

Zasada działania systemów BMS

W dużych budynkach, takich jak obiekty biurowe, stosuje się rozbudowane systemy BMS, składające się typowo z trzech poziomów funkcjonalnych:

• zarządzania (serwery z bazami danych, stacje operatorskie),
• automatyzacji (autonomiczne sterowniki sieciowe obsługujące poszczególne strefy lub podsystemy budynku),
• obiektowego (czujniki, elementy wykonawcze, liczniki, regulatory, sterowniki własne urządzeń, takich jak centrale wentylacyjne lub pompy ciepła).

Źródłem informacji o stanie budynku są czujniki (sensory), które dostarczają informacji o parametrach pracy instalacji i urządzeń oraz o warunkach wewnętrznych (np. temperatura i wilgotność powietrza, jakość powietrza wewnętrznego, stan otwarcia okien, obecność użytkowników), a także zewnętrznych (np. temperatura, opady deszczu, siła wiatru, nasłonecznienie). Na podstawie tych danych sterownik poziomu automatyzacji, wykorzystując zaimplementowane algorytmy sterownia, wypracowuje polecenia i wysyła je do elementów wykonawczych (aktorów). Elementy te (np. siłowniki zaworów i przepustnic, pompy, napędy rolet oraz żaluzji, styczniki obwodów oświetleniowych) wykonują zadane sterowania, umożliwiając realizację założonych funkcji użytkowych.

Komunikacja między urządzeniami automatyki budynkowej następuje zazwyczaj z wykorzystaniem mediów przewodowych, takich jak para przewodów skręconych lub sieć Ethernet (z wykorzystaniem protokołu TCP/IP). Zastosowanie komunikacji bezprzewodowej bazującej na standardach ZigBee, WiFi czy Bluetooth, dzięki elastyczności instalacyjnej urządzeń radiowych, ułatwia rozbudowę systemu przewodowego oraz instalację czujników w miejscach trudno dostępnych, gdzie poprowadzenie okablowania byłoby problematyczne [8].

Wśród sposobów komunikacji pracowników biurowych z systemem BMS można wskazać przede wszystkim przyciski i przełączniki, a także naścienne zadajniki lub panele dotykowe. Z kolei obsługa techniczna korzysta z nadrzędnej stacji operatorskiej. Połączenie serwera BMS z siecią Internet zapewnia jej również możliwość zdalnego dostępu do systemu.

Systemy BMS zapewniają liczne funkcje

Odpowiednio zaprojektowane i skonfigurowane systemy BMS umożliwiają:

• sterowanie automatyczne (czasowe – według określonego harmonogramu, parametryczne – na podstawie danych o temperaturze, stanie otwarcia okna lub obecności użytkownika w pomieszczeniu), półautomatyczne lub ręczne, w odniesieniu do pojedynczych urządzeń lub ich grup w budynku i jego otoczeniu,
• modyfikacje nastaw parametrów pracy urządzeń oraz instalacji technicznych, zadawanie trybów pracy, harmonogramów oraz scenariuszy,
• zarządzanie wartościami oczekiwanymi (zadanymi) parametrów komfortu według trybu pracy, pory dnia czy zajętości,
• monitorowanie parametrów budynku, pracy urządzeń i instalacji technicznych, zbieranie danych, rejestrację oraz archiwizację, a także dostęp do danych historycznych – wyświetlanie trendów (wykresów) czy raportowanie,
• diagnostykę funkcji systemu oraz wykrywanie uszkodzeń w instalacjach technicznych,
• wykrywanie, sygnalizowanie i zarządzanie alarmami oraz wsparcie w identyfikacji zdarzeń,
• optymalizację zużycia energii,
• elastyczne zmiany dotychczasowych funkcji i rozbudowę systemu.

Systemy BMS w budynkach biurowych

Budynki biurowe są podzielone na różne strefy o zróżnicowanych wymaganiach, co do sposobu użytkowania, komfortu, obciążenia w ciągu doby itp. Systemy BMS w tego typu obiektach należy więc realizować dopiero po przeprowadzeniu rzetelnej analizy funkcji pomieszczeń, instalacji technologicznych, systemów automatyki i wyposażenia technicznego [8]. Projektując nowy obiekt biurowy projektanci branżowi powinni mieć na uwadze, że możliwy wpływ systemów automatyki na jego efektywność energetyczną jest uwarunkowany zastosowaniem takich rozwiązań konstrukcyjnych, w poszczególnych instalacjach technicznych (np. ogrzewania, wentylacji, oświetlenia), które zapewnią możliwość efektywnej automatyzacji funkcjonalności w kontekście minimalizacji zużycia energii, przy zachowaniu komfortu użytkowania budynku. W szczególności instalacje te powinny być zorganizowane w sposób, który pozwoli na lokalne sterowanie dostawami różnych form energii na poziomie poszczególnych pomieszczeń i ich stref (odpowiednie urządzenia, zawory oraz przepustnice z siłownikami, wydzielone obwody oświetleniowe lub zastosowanie standardu DALI itp.).

Systemy BMS i ich funkcjonalności w budynkach biurowych

Funkcje systemu zarządzania budynkiem można przyporządkować do trzech obszarów funkcjonalnych, które przedstawiono na schemacie poniżej [1]. W ramach każdego z obszarów można wskazać podsystemy funkcjonalne odpowiedzialne za poszczególne funkcje. Integracja konkretnych funkcji w ramach systemu BMS zależy od potrzeb inwestora, oczekiwanego wpływu na efektywność energetyczną budynku oraz zakładanych nakładów finansowych na realizację inwestycji. Obszary i podsystemy funkcjonalne oraz realizowane przez nie funkcje scharakteryzowano poniżej [1–4, 9–11].

Systemy BMS – obszar komfortu

Obszar systemów BMS dotyczący zapewnienia komfortu użytkowania jest szczególnie istotny we współczesnych biurowcach. Nowe technologie i globalizacja zmieniają pracę biurową oraz sposób jej organizacji. Wiedza stała się kluczowym zasobem, dlatego coraz częściej tworzy się środowiska biurowe, które zaspokajają przede wszystkim potrzeby pracowników. Współczesne biura stają się bardziej elastyczne, a rozwijane koncepcje organizacji pomieszczeń promują kreatywność. Rolą systemów BMS w nowoczesnym środowisku biurowym jest zapewnienie wysokiej jakości środowiska wewnętrznego, czyli takich warunków oświetlenia, temperatury, wilgotności i jakości powietrza, które są komfortowe dla pracowników, wpływają na ich dobre samopoczucie, są korzystne ze względów zdrowotnych, a także tworzą warunki do efektywnej pracy i wspierają pracowników w ich zadaniach. Systemy BMS w ramach tego obszaru zapewniają:

• sterowanie ogrzewaniem/chłodzeniem/klimatyzacją – systemy dostosowują temperaturę w poszczególnych pomieszczeniach dla zapewnia komfortu cieplnego użytkowników, w tym celu mogą wykorzystywać instalację wentylacji (dostarczanie świeżego powietrza o określonej temperaturze) lub lokalne systemy grzewcze i chłodnicze, takie jak tradycyjne grzejniki, klimakonwektory, klimatyzatory, belki oraz systemy płaszczyznowe (podłogowe, ścienne lub sufitowe),
• sterowanie wentylacją – głównym zadaniem jest dostarczenie, za pośrednictwem central wentylacyjnych, odpowiedniej ilości świeżego powietrza do poszczególnych pomieszczeń, do kontroli jakości powietrza wykorzystywane są czujniki CO₂ i LZO (lotnych związków organicznych), a temperatura powietrza wentylacyjnego powinna wspierać komfort użytkowników; może być także realizowane sterowanie nawilżaniem i odwilżaniem powietrza wentylacyjnego, które ma na celu utrzymanie względnej wilgotności powietrza w pomieszczeniach, w zakresie wartości korzystnych dla człowieka,
• sterowanie oświetleniem – ma zapewnić przede wszystkim wygodę widzenia, wydolność wzrokową oraz bezpieczeństwo, systemy BMS mogą umożliwiać ściemnianie lub regulację barwy światła we wnętrzach, a dodatkowo zarządzać oświetleniem zewnętrznym, co podnosi komfort przebywania w otoczeniu budynku,
• sterowanie przesłonami przeciwsłonecznymi – ma na celu redukcję padania bezpośrednich promieni słonecznych dla zapewnienia komfortu pracy wzorkowej (ochrona przed oślepianiem) oraz ograniczenia przegrzewania biura (w szczególności stanowisk położonych blisko okien podczas silnej operacji słonecznej).

Z obszarem systemów zapewniających komfort użytkowania związana jest także obsługa scenariuszy pracy, która może bardzo przydatną funkcją w dzisiejszej, elastycznej przestrzeni biurowej. Są to zestawy nastaw parametrów pracy różnych urządzeń, zależne od przyjętego dla danego scenariusza celu, uruchamiane ręcznie jednym naciśnięciem przycisku lub automatycznie o określonej porze. Pozwala to na łatwe i szybkie przygotowanie pomieszczenia lub jego strefy do różnych rodzajów aktywności lub preferencji (np. praca biurowa z dokumentami papierowymi lub przy komputerze, spotkanie, narada, prezentacja z wykorzystaniem rzutnika). Przykładowo, w przypadku uruchomienia scenariusza spotkania, oświetlenie przełącza się w tryb sprzyjający komunikacji międzyludzkiej (odpowiednie natężenie oświetlenia i temperatura barwowa światła), a w przypadku scenariusza prezentacji zamykane są żaluzje, uruchamiany jest rzutnik, opuszcza się ekran, a odpowiednie lampy zostają przyciemnione, zapewniając dobrą widoczność wyświetlanego obrazu.

Systemy BMS – obszar zarządzania energią

Podsystemy BMS w tym obszarze powinny obejmować skuteczne funkcje sterowania instalacjami technicznymi, które będą prowadziły do polepszenia sprawności działania oraz sprawności energetycznej budynku. Jednocześnie, stosowane funkcje nie powinny obniżać poziomu komfortu lub bezpieczeństwa użytkowania obiektu. Z punktu widzenia oszczędności energii najkorzystniejszą formą sterowania jest elastyczne i dynamiczne dostosowywanie wytwarzania oraz dystrybucji energii w budynku zgodnie z zapotrzebowaniem w różnych jego strefach. Czynnikami wskazującymi poziom zapotrzebowania na energię w danej strefie są m.in.:

• obecność ludzi,
• stężenie CO₂, LZO,
• otwarcie okna,
• pora dnia,
• harmonogram użytkowania pomieszczenia.

W przypadku instalacji grzewczych, wentylacyjnych bądź klimatyzacyjnych przyjmuje się, że każde pojedyncze pomieszczenie powinno stanowić niezależną strefę. W przypadku oświetlenia natomiast warto rozważyć utworzenie mniejszych stref wydzielanych w obrębie pomieszczenia, co może być szczególnie korzystne w wielkopowierzchniowych biurach typu open space. Takie podejście umożliwia częściowe ściemnianie lamp w niezajętych częściach wnętrza lub powiązanie intensywności pracy oświetlenia z odległością od okna.

Wśród podsystemów BMS w obszarze zarządzania energią można wyróżnić systemy zarządzania wytwarzaniem, magazynowaniem, dystrybucją oraz odbiorem energii, systemy monitoringu zużycia energii i mediów, a także systemy detekcji wycieków wody.

Systemy zarządzania wytwarzaniem, magazynowaniem, dystrybucją oraz odbiorem energii

Systemy te nadzorują pracę i stan źródeł ciepła, chłodu lub energii elektrycznej budynku (kotły gazowe, agregaty chłodnicze, pompy ciepła, układy kogeneracyjne, kolektory słoneczne, moduły fotowoltaiczne itp.), zasobników energii (zbiorniki wody grzewczej, lodowej lub c.w.u., magazyny energii elektrycznej), układów dystrybucji energii (pompy cyrkulacyjne, zawory), a także lokalnych systemów ogrzewania i chłodzenia w poszczególnych pomieszczeniach. Systemy te nadzorują również układy wentylacji mechanicznej wraz z usługami technicznymi – sterowaniem przepływem powietrza na poziomie pomieszczenia (sterowane przepustnice lub urządzenia VAV dostosowują ilość świeżego powietrza według zapotrzebowania), przepływem lub ciśnieniem powietrza na poziomie centrali wentylacyjnej, rekuperacją (odzyskiem ciepła i/lub chłodu z powietrza zużytego), temperaturą dostarczanego powietrza oraz jego wilgotnością (w koordynacji z lokalnymi systemami grzewczo-chłodniczymi w pomieszczeniach), a także swobodnym chłodzeniem mechanicznym budynku powietrzem zewnętrznym (tzw. free cooling). Z kolei w ramach energooszczędnego sterowania oświetleniem wnętrz możliwe są działania, takie jak automatyczne ściemnianie lub wyłączanie oświetlenia, gdy w danej strefie nie ma ludzi (sterownie według zajętości pomieszczenia) oraz automatyczne ściemnianie lub wyłączanie oświetlenia, jeśli strefa jest zajęta, ale równocześnie ilość światła naturalnego jest wystarczająca. Dodatkowo przymykanie przesłon przeciwsłonecznych (rolety, żaluzje) umożliwia ochronę biura przed przegrzewaniem w miesiącach letnich, a ich otwieranie wspomaga nagrzewanie pomieszczenia w słoneczne dni zimowe (o ile nie zakłóca to komfortu pracowników).

Systemy monitoringu zużycia energii i mediów

Systemy tego typu dostarczają obsłudze informacji o bieżącym, historycznym oraz prognozowanym zużyciu, dzięki monitoringowi zużycia energii (elektrycznej, cieplnej) i mediów (wody, gazu), obejmującemu niezależne opomiarowanie różnych stref budynku (np. poszczególne piętra) oraz funkcjom analitycznym i generowanym raportom. Ułatwia to zrozumienie mechanizmów zużycia w różnych okresach użytkowania budynku, wskazanie obszarów nieefektywnego użytkowania urządzeń i instalacji oraz wdrożenie działań korekcyjnych czy prewencyjnych.

Systemy detekcji wycieków wody

Systemy te w przypadku wykrycia niekontrolowanego wycieku wody (na podstawie informacji z czujników, np. zalania, ciśnienia wody, licznika wody) oraz informacji o zajętości pomieszczenia, odcinają dopływ wody, zapobiegając jej marnotrawieniu (system pełni również funkcję bezpieczeństwa zapobiegając zalaniom).

Systemy BMS – obszar bezpieczeństwa

Wśród systemów bezpieczeństwa w budynkach biurowych można wyróżnić przede wszystkim:

• systemy kontroli dostępu (SKD) – kontrolują przejścia (drzwi) w budynku umożliwiając ich otwarcie upoważnionym osobom (identyfikacja za pomocą klawiatury kodowej, czytnika kart lub odcisku palca); różni pracownicy mogą mieć uprawnienia do wejścia do różnych stref budynku bądź uprawnienia te mogą obowiązywać w określonych porach dnia; systemy dostarczają także informacji o stanie przejść obsłudze,
• systemy telewizji dozorowej (CCTV) – umożliwiają bieżący podgląd obrazu rejestrowanego przez kamery oraz przeglądanie archiwalnych nagrań, wspomagają zdalną identyfikację zdarzeń przez obsługę budynku (np. obecność osób nieupoważnionych, pożar),
• systemy sygnalizacji włamania i napadu (SSWiN) – wykorzystując czujniki ruchu, otwarcia okien lub drzwi, monitorują strefy budynku w których uzbrojono alarm, a w przypadku naruszenia danej strefy powiadamiają obsługę oraz dostarczają informacje uzupełniające (wizualizacja na planie budynku, współdziałanie z systemem CCTV),
• systemy związane z zagrożeniem pożarowym: systemy sygnalizacji pożaru (SSP), stałe urządzenia gaśnicze (SUG), systemy oddymiania (SO), dźwiękowe systemy ostrzegawcze (DSO) – podnoszą bezpieczeństwo osób i mienia w przypadku wystąpienia pożaru, a dodatkowo DSO mogą także służyć do przekazywania innych komunikatów głosowych,
• systemy parkingowe – identyfikują pojazdy i zezwalają na wjazd, dostarczają obsłudze informacji o pojazdach oraz zajętości miejsc parkingowych, zapewniają także komunikację z kierowcą przy szlabanie,
• systemy detekcji gazów w parkingach podziemnych – wykrywają przekroczenie dopuszczalnego stężenia gazów w powietrzu, sygnalizują zagrożenie, uruchamiają wentylatory przewietrzające,
• systemy przyzywowe – montowane w toaletach dla osób niepełnosprawnych, umożliwiają wezwanie pomocy,
• systemy monitoringu środowiskowych warunków pracy – monitorują temperaturę, wilgotność i stężenie CO₂ w pomieszczeniach biurowych oraz powiadamiają obsługę w przypadku przekroczenia ustalonych wartości,
• systemy zasilania gwarantowanego – zapewniają nieprzerwane zasilanie budynku lub jego najważniejszych odbiorów w przypadku przerwy w dostawach energii elektrycznej z sieci, a dzięki temu m.in. zapobiegają utracie danych z komputerów pracowników.

Inne systemy

Wśród pozostałych istotnych podsystemów i funkcji BMS można wymienić systemy pogodowe (dane z lokalnej stacji pogodowej wykorzystywane są na potrzeby sterowania różnymi systemami budynku), obsługę transportu pionowego, automatyczne nawadnianie roślin, obsługę urządzeń audio-video oraz wsparcie utrzymania sprawności technicznej budynku poprzez zarządzanie terminarzem przeglądów i predykcję zużycia materiałów eksploatacyjnych w urządzeniach (np. filtrów w centralach wentylacyjnych).

Korzyści wynikające ze stosowania systemów BMS w obiektach biurowych

Systemy BMS stosowane w budynkach biurowych zapewniają liczne korzyści. W tego typu obiektach największy udział w zużyciu energii mają instalacje oświetlenia, klimatyzacji oraz ogrzewania [2], dlatego zastosowanie nawet bardzo prostych metod automatycznego sterowania instalacjami HVAC (ang. Heating, Ventilation, Air Conditioning – ogrzewanie, wentylacja, klimatyzacja) pozwala zmniejszyć ich zapotrzebowanie na energię o ponad 5%. W przypadku wdrożenia zaawansowanych funkcji sterowania i monitoringu w ramach systemu BMS możliwe jest osiągnięcie nawet do 40% redukcji zużycia energii [1]. Z kolei w obszarze oświetlenia, zaawansowane systemy sterowania w biurach umożliwiają osiągnięcie średnio 44% oszczędności energii elektrycznej [2].

Oczywiście systemy BMS podnoszą koszty inwestycyjne, jednak dzięki uzyskiwanym oszczędnościom energii elektrycznej, cieplnej oraz mediów, takich jak gaz czy woda, obniżeniu ulegają późniejsze koszty eksploatacyjne obiektów. Ponadto poza korzyściami ekonomicznymi, ograniczenie zapotrzebowania na energię zmniejsza również negatywne oddziaływanie budynków na środowisko naturalne.

Co ważne, w okresie eksploatacji obiektów zarządzanych przez systemy BMS należy prowadzić regularne przeglądy mające na celu optymalizację wpływu systemów automatyki budynkowej na efektywność energetyczną budynków. Proces ten może obejmować wprowadzanie zmian i korekty ustawień, w celu dostosowania do zmieniających się wzorców użytkowania budynków oraz potrzeb najemców. Działania te zapobiegają marnotrawieniu potencjału energooszczędności budynków na etapie eksploatacji i zapewniają utrzymanie ich wysokiej efektywności energetycznej oraz niskich kosztów eksploatacji [12].

W całkowitych kosztach utrzymania biura dominują koszty pracy ludzi, dlatego właściciele czy najemcy obiektów biurowych mogą odnieść dodatkowe korzyści ekonomiczne wynikające z komfortowych warunków i atrakcyjnego środowiska pracy, które prowadzą do wyższej satysfakcji pracowników, podniesienia wydajności pracy oraz redukcji absencji [2]. Dzięki wsparciu obsługi funkcji technicznych, informacjom diagnostycznym i sygnalizowaniu stanów alarmowych, możliwe jest również ograniczenie liczby personelu obsługi technicznej budynku.

Wdrożenie systemów BMS w budynkach ułatwia także spełnienie wielu kryteriów w ramach międzynarodowych wielokryterialnych systemów certyfikacji budownictwa zrównoważonego, takich jak BREEAM czy LEED.

Podsumowując, prawidłowo zaprojektowane i skonfigurowane systemy BMS w budynkach biurowych przyczyniają się do uzyskania:

• wysokiej efektywności energetycznej budynków, co przekłada się na niższe koszty eksploatacyjne obiektów oraz ogranicza ich negatywny wpływ na środowisko naturalne,
• komfortu i wydajności pracy, dzięki utrzymywaniu we wnętrzach optymalnych warunków mikroklimatycznych,
• wysokiego standardu budynków, stwarzającego atrakcyjne środowisko pracy dla pracowników.

Literatura
1. M. Dechnik, S. Moskwa, „Smart House – inteligentny budynek – idea przyszłości”, Przegląd Elektrotechniczny 9/2017,
2. M. Dechnik, „Analiza możliwości poprawy efektywności energetycznej, w kontekście adaptacji oświetlenia pomieszczeń w budynku biurowym poprzez personalizację warunków oświetlenia. Rozprawa doktorska, AGH w Krakowie, 2021, https://katalogagh.cyfronet.pl,
3. European Commission, Directorate-General for Energy, „Final report on the technical support to the development of a smart readiness indicator for buildings: final report, 2020, www.data.europa.eu/doi/10.2833/41100,
4. Norma PN-EN ISO 52120-1:2022-09 „Energetyczne właściwości użytkowe budynków – Wkład automatyzacji, sterowania i technicznego zarządzania budynkami”,
5. P. Borkowski, M. Pawłowski, Ł. Mazur, „Systemy zarządzania budynkiem (HMS/BMS) wpływające na energooszczędność budynku”, Przegląd Elektrotechniczny 6/2010,
6. A. Ożadowicz, „Systemy Inteligentnych Budynków”, wykład, AGH w Krakowie,
7. A. Ożadowicz, J. Grela, „Analiza technologii monitoringu i sterowania w budynkach – Prosumenckie Mikroinstalacje Energetyczne”, Napędy i Sterowanie 12/2015,
8. J. Grela, „Koncepcja organizacji systemów zarządzania energią w sieciach automatyki budynkowej”, Napędy i Sterowanie 12/2014,
9. P. Kwasnowski, „Leksykon skuteczności automatyki budynkowej w świetle EPBD i norm: Instalacje techniczne a zużycie energii przez budynek”, Warunki Techniczne.pl 5[36]/2020,
10. “The office – workplace and living space, licht.wissen 04: Office Lighting: Motivating and Efficient”, www.licht.de,
11. P. Bezoń i inni, „Certyfikacja wielokryterialna budynków”, Poradnik Sweco, 2021, www.sweco.pl,
12. Norma PN-EN ISO 16484-1:2012 „Systemy automatyzacji i sterowania budynków (BACS) – Część 1: Specyfikacja i realizacja projektu”.