Rynek urządzeń HVAC w ostatnich latach wyjątkowo się rozregulował. COVID-19 przyniósł zawirowania w łańcuchach dostaw oraz opóźnienia w produkcji podzespołów. Gdy rynek nauczył się funkcjonować w nowym otoczeniu wybuchła wojna w Ukrainie, która wywołała ogromną niepewność inwestycyjną i skokowe zmiany cen energii czy surowców. Inflacja na rynku urządzeń grzewczych, klimatyzacyjnych i wentylacyjnych była wyjątkowo wysoka. Odejście od rosyjskich surowców energetycznych w połączeniu z długofalową polityką klimatyczną UE wpłynęło na boom na rynku pomp ciepła. Prognozy na 2023 rok zakładały kontynuację zjawisk i kierunków rozwoju rynku występujących w 2022 roku, jednak rzeczywistość okazała się zupełnie inna. Najnowszy raport PMR „Rynek HVAC w Polsce 2023. Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata 2023-2028” ukazuje najbardziej prawdopodobny rozwój sektora HVAC z uwzględnieniem aktualnej sytuacji w budownictwie kubaturowym.
Rynek HVAC w 2023 roku, a korekta w budownictwie kubaturowym
Rynek HVAC w 2023 roku odczuwa najwyższy na tle ostatnich lat poziom stóp procentowych, który sprawił, że sytuacja na rynku kredytów hipotecznych stała się bardzo trudna. Po rekordowym dla rynku kredytów hipotecznych 2021 roku, w 2022 roku nastąpiło załamanie na rynku:
- udzielono 133,3 tys. kredytów mieszkaniowych – co oznaczało spadek o 51,4% r/r,
- wartość udzielonych kredytów spadła o 49,1% r/r do poziomu 45,4 mld zł (dane BIK).
Osłabiony popyt zniechęcił zarówno deweloperów, jak i osoby fizyczne realizujące domy jednorodzinne do rozpoczynania nowych inwestycji. Banki, klienci i deweloperzy wyczekiwali na fizyczne uruchomienie nowego programu rządowego. Przełożyło się to na silny spadek na poziomie nowo rozpoczynanych inwestycji mieszkaniowych, który wystąpił w I połowie 2023 roku. Rynek HVAC również przechodził okres „wyczekiwania”. Producenci i sprzedawcy urządzeń wyczekiwali na odbudowę popytu, licząc, że ta nastąpi wraz ze spodziewanym ożywieniem na rynku budownictwa mieszkaniowego, a ta miała szansę nastąpić wraz ze spadkiem inflacji, obniżeniem stóp procentowych oraz ożywieniem rynku kredytów hipotecznych.
Rynek HVAC w 2024 i 2025 roku
W I połowie 2023 roku wystąpiło już wyraźne odbicie na rynku hipotek, dodatkowo wydaje się, że rynek wykorzystuje impuls popytowy w postaci wprowadzenia nowego programu rządowego „Bezpieczny kredyt 2%”. Według stanu z końca września br., do banków uczestniczących w programie wpłynęło już ponad 47 tys. wniosków kredytowych i udzieliły one 12 tys. kredytów. Impuls w postaci popytu wywołanego długo wyczekiwanym przez rynek programem w połączeniu z atrakcyjnym z punktu widzenia deweloperów poziomem cen generalnego wykonawstwa, a także rekordowo niskim poziomem oferty na rynku deweloperskim może doprowadzić do odbicia pod względem nowo rozpoczynanych budów mieszkaniowych. Tezę tą potwierdzają dane sierpniowe, gdzie na szczególną uwagę zasługuje ponad 100% r/r wzrost nowych inwestycji uruchomionych przez deweloperów. Jeżeli kolejne miesiące przyniosą podobne dane, będzie można mówić o spodziewanym wyhamowaniu tendencji spadkowej na rynku urządzeń HVAC. Dynamika spadków w 2024 roku będzie już słabsza, a wzrosty sprzedaży urządzeń HVAC powrócą w 2025 roku.
Rynek HVAC w obszarze komerycjnym
O ile w części mieszkaniowej budownictwa kubaturowego popyt na większość urządzeń HVAC w 2023 roku silnie spadł, o tyle w części związanej z realizacją inwestycji o charakterze komercyjnym nie widać tak głębokiego załamania. Związane jest to z tym, że obecnie montowane urządzenia dotyczą inwestycji planowanych i realizowanych jeszcze wcześniej, czy to przed wybuchem wojny w Ukrainie, czy nawet jeszcze przed wybuchem epidemii COVID-19. Są to instalacje projektowane indywidualnie i dopasowywane do realizowanych inwestycji.
Warto dodać, że większość segmentów budownictwa komercyjnego i tak znajduje się w relatywnie złej sytuacji. Segmenty budynków handlowo-usługowych, biurowych, hotelowych a także użyteczności publicznej zostały dotknięte załamaniem działalności inwestycyjnej na skutek COVID-19. Nie zdążyły nadrobić strat i zaległości inwestycyjnych, a zostały ponownie dotknięte niekorzystnymi skutkami wybuchu wojny w Ukrainie i ponownym wyhamowaniem nowych inwestycji.
Segmentami, w których nie widać wyraźnego spowolnienia i w przeciwieństwie do innych części rynku komercyjnego notują wciąż wzrosty są budynki przemysłowe, przemysłowo-magazynowe oraz obiekty typu Data Center. Wiąże się to z rosnącymi bezpośrednimi inwestycjami zagranicznymi oraz trendem nearshoringu. Wielkie inwestycje takich firm, jak Mercedes Benz, Intel, PepsiCo, Amazon, przytoczone plany inwestycji czołowych firm z branży pomp ciepła czy też rosnące inwestycje fabryk baterii do aut elektrycznych potwierdzają wciąż ogromny potencjał tych segmentów rynku. Sektor Data Center korzysta natomiast na popularyzacji trendów rewolucji cyfrowej oraz rosnącego udziału usług w gospodarce polskiej.
Rozregulowanie rynku urządzeń grzewczych
Istotnym czynnikiem wpływającym na segment urządzeń grzewczych jest sytuacja na rynku surowców energetycznych, szczególnie gazu. Wojna w Ukrainie oraz okres zimowy 2022/2023 wywołały ogromne perturbacje w tym obszarze, cena gazu wzrosła skokowo. Zjawisko to zwiększyło popularność i popyt na rozwiązania grzewcze oparte o pompy ciepła. W 2023 r. sytuacja na rynku gazu wróciła do normy i ceny spadły z rekordowych poziomów do normalnych, obserwowanych przez zawirowaniami wojennymi. Gaz jest dostępny, nie ma problemów z zakupem na rynkach międzynarodowych.
Sytuacja taka wpływa psychologicznie na zachowania klientów (szczególnie w segmencie wymian źródeł ciepła) i o ile jeszcze w ubiegłym roku większość była nastawiona na przechodzenie na pompy ciepła, to obecnie coraz większa część rozważa pozostanie przy ogrzewaniu gazowym. Dopóki nie zaczną obowiązywać wyraźne i jasne przepisy określające daty i sposoby przechodzenia na pompy ciepła z kotów grzewczych dopóty sytuacja ta będzie oddziaływała na rynek.
W latach 2017–2021 dynamicznie wzrastała liczba instalowanych rozwiązań grzewczych, jednak 2022 rok był wyjątkowy, co wynikało w wielu różnych czynników, takich jak:
- załamania na rynku nowych inwestycji,
- silnego wzrostu cen energii, węgla oraz gazu,
- wysokiej inflacji (zarówno na poziomie konsumenckim, jak i dużych wzrostów cen urządzeń HVAC),
- negatywnych nastrojów inwestycyjnych oraz dużej niepewności związanej z wojną w Ukrainie.
To wszystko sprawiło że rynek HVAC w 2022 roku wyraźnie się rozregulował. Było to szczególnie widoczne w I połowie 2023 roku, kiedy to występowały silne spadki sprzedaży praktycznie wszystkich urządzeń grzewczych.
2022 rok był z kolei rekordowym okresem na rynku pomp ciepła. Opierając się na szacunkach PORT PC, sprzedaż wszystkich typów pomp ciepła w 2022 roku przekroczyła niespotykany dotąd poziom 203 tys. sztuk. Tym samym Polska zajęła 5. pozycję w Europie pod tym względem. Wielu ekspertów z branży HVAC uważa, że nie wszystkie z tych urządzeń, podawanych jako sprzedane zostały zamontowane, znaczna część z nich trafiła do magazynów. Rynek na poziomie instalacji urządzeń nie był w stanie wchłonąć tak ogromnego wolumenu. Stąd już sprzedane, a jeszcze niezamontowane urządzenia wywierają presję na rynek w 2023 roku. Analitycy PMR spodziewają się silnych spadków sprzedaży urządzeń HVAC w 2023 r.
Dokładna analiza kluczowych czynników wpływających na rynek HVAC, analiza segmentów i prognozy rynkowe przedstawione zostały w raporcie PMR „Rynek HVAC w Polsce 2023. Analiza rynku i prognozy rozwoju na lata 2023–2028”, który jest dostępny TUTAJ.
Publikacja artykułu: październik 2023 r.
