Skala spadków rynku budowlanego nabiera tempa – nie widać ożywienia w budownictwie kubaturowym, na szczęście na tą chwilę stabilnie zachowuje się segment inżynieryjny, który stanowi przeciwwagę do kurczącej się części kubaturowej rynku. Prognozy rozwoju rynku przedstawione w raporcie przygotowanym przez analityków firmy PMR „Sektor budowlany w Polsce 2023 – Analiza regionalna” wskazują, że relatywnie najbardziej stabilna sytuacja jest obecnie notowana jak i prognozowana w nadchodzących latach w ramach budownictwa inżynieryjnego. Silny rozwój projektów energetycznych oraz infrastrukturalnych sprawi, że w nadchodzących latach zdecydowanie najwyższe średnioroczne wzrosty oczekiwane są w województwie pomorskim.
Rynek budowlany w otoczeniu wszechobecnej inflacji
Analiza zaprezentowana w raporcie „Sektor budowlany w Polsce – Analiza regionalna” wskazuje, że rynek budowlany wkracza w fazę wyraźnej korekty. Jego wartość, rozumiana jako wartość wszystkich robót o charakterze budowlanym zrealizowanych w Polsce, wyniosła w 2022 roku 297,4 mld zł (+13,0% nominalnie, +0,4% w ujęciu realnym). Lata 2023 i 2024 będą bardzo trudnym okresem spadków w polskim budownictwie. PMR Market Experts prognozuje, że niekorzystne tendencje w budownictwie kubaturowym przełożą się na nieuniknione spadki całego rynku budowlanego w nadchodzących dwóch latach. W bazowym, najbardziej prawdopodobnym scenariuszu prognozy, rynek budowlany spadnie w ujęciu realnym o 17,6% w 2023 roku, a w 2024 roku o kolejnych 8,9% (poziomy odpowiednio 268,6 oraz 256,3 mld zł).
Na rynku wyraźnie panuje nastrój wyczekiwania na powrót optymizmu – na uspokojenie sytuacji inwestycyjnej związanej z wojną w Ukrainie (czynnik ten pobudziłby szczególnie budownictwo komercyjne), na obniżenie inflacji, która uniemożliwia ożywienie na rynku kredytów hipotecznych oraz na odbudowę nowych inwestycji mieszkaniowych. Inwestycje drogowe oraz kolejowe znajdują się w decydującej fazie wykonania, choć ich planowej realizacji zagraża silny wzrost cen materiałów budowlanych.
Rynek budowlany mieszkaniowy
W budownictwie mieszkaniowym spadki nowo rozpoczynanych budów (zarówno aktualne, jak i te z 2022 r.) dopiero zaczynają się przekładać na pogłębioną korektę realizowanej produkcji budowlano-montażowej. PMR Market Experts prognozuje, że sektor budownictwa mieszkaniowego zamknie 2023 rok silnym, ponad 20-procentowym spadkiem w ujęciu realnym. Na znaczącą poprawę sytuacji nie można także liczyć w 2024 roku. Warunkiem koniecznym trwałej poprawy jest odzyskanie kontroli nad inflacją (obniżka stóp i odbicie rynku hipotecznego). PMR Market Experts prognozuje, że wyraźne odbicie rynku budownictwa kubaturowego wystąpi dopiero w 2025 roku.
Rynek budowlany niemieszkaniowy
Prognoza PMR Market Experts dla rynku budownictwa niemieszkaniowego w 2023 roku jest negatywna – wartość produkcji budowlano-montażowej wygenerowanej w budownictwie niemieszkaniowym spadnie w ujęciu realnym o ok. 11%. Inwestorzy komercyjni wyraźnie zmniejszyli aktywność w reakcji na powszechną niepewność i zwiększone ryzyko otoczenia geopolitycznego wywołane przez wojnę w Ukrainie.
W okresie 2023–2028 zdecydowanie najbardziej rosnącym w siłę będzie sektor przemysłowo-magazynowy. Skorzysta on na zwiększonym napływie bezpośrednich inwestycji zagranicznych oraz coraz powszechniejszym trendzie nearshoringu.
PMR Market Experts prognozuje, że sytuacja w budownictwie niemieszkaniowym nie ulegnie istotnej poprawie również w 2024 roku (w scenariuszu bazowym przewiduje spadek produkcji budowlano-montażowej zrealizowanej w budownictwie niemieszkaniowym o kolejnych 6% w ujęciu realnym).
Budownictwo inżynieryjne – energetyczne
Relatywnie najbardziej stabilna sytuacja jest obecnie notowana, jak i prognozowana w nadchodzących latach w ramach budownictwa inżynieryjnego. PMR Market Experts prognozuje zmianę lidera pod względem dynamiki wzrostów – po szczycie nakładów inwestycyjnych na inwestycje transportowe, finansowane ze środków unijnych, najdynamiczniej rozwijającym się segmentem rynku będzie w nadchodzącym czasie budownictwo energetyczne. Wydatki niezbędne na realizację inwestycji zaplanowanych w kluczowym strategicznym dokumencie określającym polską politykę energetyczną – Politykę Energetyczną Polski do 2040 roku, są określone i zaplanowane na poziomie 726 mld zł. Aż 86% z tych nakładów będzie dotyczyć mocy bezemisyjnych, tj. ok. 60% – odnawialnych źródeł energii (OZE), a ok. 26% – energetyki jądrowej.
W branży OZE dominuje zdecydowanie kapitał prywatny i w tym segmencie już obecnie obserwujemy prawdziwy boom w segmencie farm fotowoltaicznych. Skokowe przyspieszenie notuje się szczególnie w segmencie wielkoskalowych farm fotowoltaicznych (kilkuset procentowa dynamika wzrostu).
Kolejnym segmentem z dobrymi perspektywami na nadchodzące miesiące i lata są prace związane z modernizacją i zwiększaniem zdolności przesyłowych sieci energetycznych. Konieczne są przede wszystkim inwestycje w zwiększenie zdolności przesyłowych – bez zwiększenia przepustowości sieci energetycznych nie będzie możliwa transformacja energetyczna. Obserwuje się już rekordowe wzrosty inwestycji energetycznych w odnawialne źródła energii, kolejne lata przyniosą kontynuację tego trendu.
Inwestycje drogowe oraz kolejowe znajdują się z kolei w decydującej fazie realizacji, biorąc pod uwagę odcinki realizowane w ramach Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2014–2023 (z perspektywą do 2025 roku) oraz Krajowy Program Kolejowy (KPK) do 2023 roku. Ich realizacja jest wysoce problematyczna dla generalnych wykonawców ze względu na znaczne wzrosty cen materiałów budowlanych i energii, na tą chwilę jednak nie ma informacji dotyczących wstrzymywanych budów. O problemach z utrzymaniem rentowności mogą świadczyć wnioski budowlanych organizacji branżowych wnoszących o urealnienie niewystarczającego limitu waloryzacyjnego (ustalonego na 10% wartości kontraktu). W wariancie bazowym prognozy PMR Market Experts dla segmentu budownictwa inżynieryjnego PMR ocenia, że 2023 rok zamknie się ok. 2% spadkiem w ujęciu realnym.
Publikacja artykułu: sierpień 2023 r.
