Utrzymujące się wyzwania na rynku budowlanym nie przeszkodziły największym polskim firmom w sektorze w osiągnięciu rekordowych wyników finansowych. Średni wzrost przychodów tych firm w 2023 roku zwiększył się o 3,6 proc. r/r i przekroczył 100 mln zł – wynika z raportu „Polskie Spółki Budowlane 2024”, przygotowanego przez firmę doradczą Deloitte. Przyszłość rodzimej branży w dużej mierze zależeć będzie od realizacji projektów w szeroko rozumianym sektorze infrastruktury publicznej oraz stopniowej odbudowy podaży projektów przez inwestorów prywatnych.
Największe polskie firmy budowlane – Budimex, Strabag i PORR na szczycie zestawienia
Głównym elementem publikacji raportu „Polskie Spółki Budowlane 2024”, przygotowanego przez firmę doradczą Deloitte, jest zestawienie przychodów za 2023 rok piętnastu największych firm budowlanych w Polsce. Liderem tego obszaru po raz kolejny została Grupa Budimex, która wypracowała 9,8 mld zł przychodów – o 13,7 proc. więcej niż w roku 2022. Spółka odnotowała także największy wartościowy wzrost obrotu, wynoszący prawie 1,2 mld zł. Drugie miejsce przypadło Grupie Strabag – 5,8 mld zł (+13,5 proc. r/r, +685 mln zł). Na trzeciej pozycji znalazła się Grupa PORR z 4,5 mld zł przychodów, co oznacza wzrost o 15 proc. (+586 mln zł) w porównaniu do 2022 r. Największe polskie firmy budowlane wykazały wzrost przychodów w 2023 roku o 3,6 proc. r/r.
Największym procentowym wzrostem (37,5 proc.) może pochwalić się dziewiąta w zestawieniu Trakcja S.A. Dwucyfrowy wynik osiągnęła także Grupa Dekpol (+13 proc., +182 mln zł), dzięki czemu po roku nieobecności ponownie znalazła się w rankingu, zajmując 14. miejsce. Łączne przychody liderów polskiego sektora budowlanego w 2023 r. wyniosły blisko 46,2 mld zł.
Liderzy zestawienia największych spółek budowlanych w Polsce (przychody w 2023)
- Grupa Budimex – 9,8 mld zł
- Grupa Strabag – 5,8 mld zł
- Grupa PORR – 4,5 mld zł
- Grupa Mirbud – 3,3 mld zł
- Grupa Erbud – 3,2 mld zł
Mimo wielu utrzymujących się wyzwań mających wpływ na sytuację branży budowlanej, większości firm z rankingu udało się wypracować w 2023 roku dodatni wynik finansowy. Jest to tym bardziej istotne, jeśli uwzględni się czynniki wpływające na ostateczną rentowność inwestycji, takie jak wyższe koszty realizacji czy utrzymujący się wysoki koszt finansowania zewnętrznego – wskazuje Łukasz Michorowski, partner, Audyt & Assurance lider sektora budownictwa, Deloitte. – Znaczna część spółek utrzymała także opłacalność realizowanych projektów, o czym świadczy średnia procentowa marża na sprzedaży wynosząca 6,4 proc. Niestety przedstawiciele firm budowlanych patrzą w przyszłość z niewielkim optymizmem. Ponad 60 proc. badanych uważa, że rynek w 2024 roku zmaga się z istotnym spowolnieniem i z niedostateczną podażą projektów. Dlatego w kontekście najbliższych lat jeszcze większego znaczenia nabierają szeroko rozumiane inwestycje w infrastrukturę publiczną, które pozwolą zapewnić branży pewną stabilizację.
Czołówka w wynikach netto
Istotnym wskaźnikiem obrazującym kondycję branży budowlanej jest wynik netto, czyli wynik brutto pomniejszony o obowiązkowe obciążenia. W 2023 r. średni wynik netto spółek ujętych w zestawieniu wyniósł 86,9 mln zł. Oznacza to spadek w porównaniu do roku 2022, kiedy to wartość wskaźnika wyniosła 95 mln zł. Liderem pod względem wyniku netto za ubiegły rok został Budimex z zyskiem netto na poziomie 746,1 mln zł. Drugie miejsce przypadło PUT Intercor (139,9 mln zł). Trzecią pozycję zajął Strabag – 137,4 mln zł. Autorzy raportu zaznaczają, że tylko dwie spośród piętnastu firm z zestawienia odnotowały stratę netto, co jednak przyczyniło się do pogorszenia średniego wyniku w ujęciu rok do roku. W perspektywie wyzwań stojących przed sektorem i wyraźnego spowolnienia, jakie obserwujemy w 2024 roku, wielu spółkom będzie bardzo trudno utrzymać wyniki na podobnym poziomie. Przekłada się to również na publikowane przez GUS wskaźniki produkcji budowlano-montażowej.
Dziewięć spośród piętnastu firm budowlanych ujętych w rankingu to podmioty notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Na koniec 2023 r. łączna kapitalizacja rynkowa tych spółek wyniosła 20,3 mld zł, czyli o 9,6 mld zł (+89 proc.) więcej niż rok wcześniej. Trend wzrostowy został zaobserwowany także w pierwszej połowie 2024 r., natomiast od połowy roku widać wyraźne odwrócenie trendu i spadek wartości kapitalizacji podmiotów w tym sektorze.
Polskie firmy budowlane nadal w obliczu wyzwań
Autorzy raportu wskazują, że mimo wielu wyzwań branży budowlanej udało się zachować ciągłość kontraktów. Wśród wyzwań, z jakimi sektor musiał się mierzyć w roku 2023, wymieniano między innymi niepewność dotyczącą podaży projektów inwestycyjnych (w szczególności w obszarze infrastruktury), a także trwającą presję na ceny oraz braki kadrowe. Mimo spadku tempa wzrostu cen, koszty materiałów budowlanych nadal pozostają wysokie, co w połączeniu z wysokimi stopami procentowymi przekłada się na niższą podaż nowych projektów, w szczególności w segmencie kubaturowym. Równie ważnym czynnikiem jest oczekiwanie na transfer funduszy unijnych do Polski. Przedstawiciele sektora wskazują także na niedobór siły roboczej, związany z m.in. odpływem pracowników z Ukrainy. Firmy usiłują zaradzić temu problemowi poprzez zatrudnianie pracowników z krajów azjatyckich, co nie zmienia faktu, że kwestia ta będzie szczególnie istotna w momencie poprawy koniunktury na rynku.
Optymizm mimo trudności
Choć prowadzenie inwestycji w ostatnich latach wiązało się z wieloma wyzwaniami, polskie firmy budowlane zdają się nie tracić optymizmu. Przeprowadzone w ramach raportu badanie nastrojów wykazało, że zdaniem 53 proc. ankietowanych (–1 p.p. r/r) w okresie 6-24 miesięcy koniunktura powinna się poprawić. Znaczna większość wyraża także optymizm co do perspektywy dłuższej niż 2 lata (66 proc. odpowiedzi wskazujących na poprawę sytuacji), aczkolwiek jest to wynik o 12 p.p. niższy niż rok wcześniej. Co więcej, w porównaniu z poprzednią edycją badania odsetek podmiotów planujących w najbliższym czasie ekspansję zagraniczną wzrósł o 4 p.p. do poziomu 43 proc.
Nadchodzące projekty w ramach dużych programów infrastrukturalnych, takich jak budowa dróg i modernizacja kolei, mogą prowadzić do przejściowego przeciążenia rynku wykonawczego i wzrostu kosztów materiałów budowlanych. Dodatkowo otwartość rynku na zagranicznych wykonawców startujących w przetargach oraz niedobory kadrowe stanowią istotne bariery, które wymagają uwagi. Kluczowe podmioty zarówno ze strony wykonawczej, jak i zlecającej patrzą jednak na rynek z optymizmem. Świadomość potencjału sektora, wysoka jakość świadczonych usług oraz strategiczne planowanie pozwolą branży budowlanej nie tylko sprostać obecnym wyzwaniom, ale również skutecznie przygotować się na nadchodzące lata – mówi Maciej Niemierka, wicedyrektor w dziale doradztwa finansowego, Deloitte.
Publikacja artykułu: grudzień 2024 r.
