Według szacunków, między 2025 a 2030 rokiem sektor budowlany może globalnie wygenerować około 570 milionów ton odpadów budowlanych i rozbiórkowych (Construction and Demolition Waste, C&DW). Obecnie jedynie około 40% tych odpadów jest ponownie wykorzystywanych lub poddawanych recyklingowi. W Polsce sektor budowlany zużywa rocznie aż 228,6 mln ton materiałów, co stanowi 37% całkowitego śladu materiałowego kraju. Zarządzanie odpadami w budownictwie nabiera więc coraz większego znaczenia, szczególnie w kontekście globalnych działań na rzecz zrównoważonego rozwoju.
Odpady budowlane a regulacje prawne
W ramach nowych przepisów UE budownictwo staje się kluczowym sektorem pod kątem redukcji wpływu na środowisko. Obecne przepisy koncentrują się na zapobieganiu powstawaniu odpadów, ich recyklingu i odzysku. Regulacje unijne chcą wymusić większe zaangażowanie firm w gospodarkę o obiegu zamkniętym. W praktyce ma to oznaczać m.in. mające zminimalizować odpady budowlane na placach budowy, a także zmaksymalizować skalę ich ponownego użycia i recyklingu.
Zgodnie z art. 101a ustawy o odpadach w Polsce od 1 stycznia 2023 r. miał wejść w życie obowiązek selektywnej zbiórki i odbioru odpadów budowlanych oraz rozbiórkowych, z rozróżnieniem na takie materiały, jak drewno, metale, szkło, tworzywa sztuczne, gips, oraz odpady mineralne, takie jak m.in. beton czy cegła. Jednak ze względu na konieczność analizy tych przepisów oraz pojawiające się wątpliwości interpretacyjne dotyczące treści tego przepisu, termin wprowadzenia nowych regulacji przesunięto na 1 stycznia 2025 r.
Zarządzanie odpadami budowlanymi – wymagania taksonomii Unii Europejskiej
Ze względu na wymagania jednostek finansujących inwestycje – banków, funduszy – coraz częściej muszą one spełniać wymagania taksonomii Unii Europejskiej. W kontekście gospodarki odpadami nakłada ona obowiązek przejścia na gospodarkę w obiegu zamkniętym. Jednym z kryteriów osiągnięcia tego celu jest zapewnienie, że wytwarzane na placu budowy odpady budowlane aż w 70% będą nadawać się do ponownego użycia, recyklingu i innych procesów odzysku.
Aby zapewnić spełnienie tego wymogu, konieczne jest tworzenie strategii gospodarki odpadami pochodzącymi z budowy już na etapie planowania i projektowania inwestycji. Powinno ono obejmować analizę zarówno po kątem możliwości ograniczenia strumieni odpadów budowlanych, jak i konkretnych sposobów dalszego postępowania z nimi.
Czytaj też: Dyrektywa budynkowa EPBD a budownictwo jednorodzinne
Odpady budowlane pod kontrolą – więcej niż korzyści ekologiczne
Wobec powyższego firmy budowlane stoją przed wyzwaniem dostosowania się do nowych przepisów, które wymagają zmiany podejścia do zarządzania odpadami. Kluczowe jest wdrażanie nowych technologii i innowacyjnych rozwiązań, takich jak digitalizacja procesów zarządzania odpadami, użycie materiałów z recyklingu czy optymalizacja procesów logistycznych na budowach. Przykłady dobrych praktyk obejmują m.in. ograniczanie ilości powstających odpadów, ich selektywną zbiórkę, współpracę z uprawnionymi odbiorcami, którzy zapewnią przygotowanie ich do ponownego użycia lub odzysk materiałów i surowców.
Prowadzenie analiz środowiskowych, odpowiednie planowanie i raportowanie działań z zakresu waste management mogą przynieść nie tylko korzyści ekologiczne, ale także finansowe. Odpowiednio opracowana i wdrożona strategia gospodarowania odpadami nie tylko przyczyni się do gospodarki w obiegu zamkniętym, ale również, ze względu na optymalizację zagospodarowania odpadów może wpłynąć na obniżenie kosztów: za zagospodarowanie odpadów zmieszanych należy zapłacić, a przekazanie ich do ponownego użycia czy odzysku może następować w wyniku ich sprzedaży – zauważa Andrzej Przesmycki, CEO w PM Inwestor Zastępczy.
- Obejrzyj nagranie webinaru: „Jak przedstawiać wpływ firmy na środowisko” poprowadzonego przez ekspertów EPPA Polska
Waste management na budowie
Zarządzanie odpadami w branży budowlanej jest szczególnie istotne ze względu na ich znaczący wpływ na środowisko. Niewłaściwe gospodarowanie może prowadzić do degradacji ekosystemów, zużywania zasobów naturalnych oraz emisji zanieczyszczeń. Wdrożenie strategii waste management jest niezbędne w realizacji projektów, które mają być zgodne z taksonomią UE. Aby zmaksymalizować efekty wdrożonej strategii warto zadbać o jej opracowania jeszcze na etapie prac projektowych. Elementem raportu wstępnego są konkretne wytyczne dla generalnego wykonawcy o tym, jak należy gospodarować odpadami na budowie, w tym jak je gromadzić oraz czasowo magazynować. W raporcie wskazane są także podmioty, które mogą je odbierać i zagospodarowywać w sposób zgodny z hierarchią postępowania z odpadami – konkluduje Andrzej Przesmycki.
Przedsiębiorstwa, które już teraz inwestują w strategię gospodarki cyrkularnej, mają szansę nie tylko na dostosowanie się do wymogów, ale również na uzyskanie przewagi konkurencyjnej.
Publikacja artykułu: wrzesień 2024 r.
