Nowoczesna klimatyzacja – jak dobrać system?

Nowoczesna klimatyzacja i jej znaczenie w budynkach

Nowoczesna klimatyzacja to coraz bardziej istotny element każdego budynku. Na wzrost jej znaczenia ma wpływ wiele czynników, takich jak m.in.:

• konstrukcja nowoczesnych budynków,
• izolacja cieplna budynków (ocieplone długo się nie nagrzewają, a jeśli po kilku dniach upałów się nagrzeją – nie oddają ciepła w nocy),
• położenie budynków względem stron świata (często mieszkania w nowych budynkach mają wszystkie okna skierowane na tę samą stronę, co powoduje, że nie można ich schłodzić poprzez przepływ powietrza, tzw. przeciąg),
• coraz częściej zagospodarowuje się poddasze starych kamienic na mieszkania typ loft, ale niedostateczna izolacja termiczna dachu oraz okna połaciowe powodują szybkie nagrzewanie się pomieszczeń,
• w nowym budownictwie panuje trend na stosowanie przeszkleń, aby maksymalnie doświetlić pomieszczenia, co powoduje wysokie zyski ciepła,
• komfort wewnętrzny – nowoczesna klimatyzacja zapewnia przyjemnie chłodną temperaturę w pomieszczeniach.

Nowoczesna klimatyzacja – zalety stosowania

Nowoczesna klimatyzacja zapewnia wiele korzyści. Obecne na rynku systemy wyposażone są w liczne funkcje gwarantujące prawidłową jakość powietrza w pomieszczeniach. Dzięki nim klimatyzatory nie są już wykorzystywane jedynie przez kilka czy kilkanaście dni w roku. Należy tu wymienić trzy główne tryby pracy:

• chłodzenie powietrza,
• ogrzewanie powietrza,
• osuszanie (najrzadziej stosowany tryb).

Dużą zaletą płynącą ze stosowania systemów nowoczesnej klimatyzacji w polskich warunkach klimatycznych jest możliwość dogrzewania pomieszczeń w okresach przejściowych, a nawet ogrzewanie zimą. Jednak przy zastosowaniu klimatyzacji do ogrzewania należy pamiętać o kilku zasadach jej użytkowania. Trzeba tu zaznaczyć, że klimatyzatory najczęściej są projektowane do pracy w trybie chłodzenia, a tryb grzania jest funkcja dodatkową. Aby zapewnić najbardziej ekonomiczne ogrzewanie systemem klimatyzacji nie należy dopuszczać do wychładzania pomieszczeń poniżej temperatury 16°C. Trzeba także pamiętać, że klimatyzatory w trybie grzania osiągają maksymalną wydajność przy pełnej prędkości obrotowej wentylatora jednostki wewnętrznej. Przy niskich temperaturach zewnętrznych nie należy wyłączać urządzenia na noc, a tym bardziej na weekend. Najlepiej ustawić temperaturę dyżurną na poziomie 16°C. Jeśli pomieszczenie się wychłodzi to ponowne podgrzanie może pochłonąć więcej energii niż praca urządzenia przez dłuższy czas z temperaturą dyżurną.

Edukowanie i informowanie inwestorów o najlepszych sposobach użytkowania urządzeń to jedno z najważniejszych zadań dla instalatorów. Można przyjąć, że ok. 90% użytkowników nie czyta instrukcji obsługi, ani nie poszerza swojej wiedzy na temat zainstalowanych urządzeń. Ponadto im większą wiedzę dotyczącą użytkowania systemu przekaże instalator, tym mniej problemów technicznych będzie miał później serwis.

Trzeba tu podkreślić, że klimatyzacja użytkowana z rozwagą oraz regularnie serwisowana nie powoduje drastycznego wzrostu rachunków za energie elektryczną. Należy pamiętać i edukować użytkowników, że ze względów zdrowotnych zalecana różnica temperatur w lecie pomiędzy tą w pomieszczeniu, a zewnętrzną nie powinna przekraczać 6°C. Zbyt niska temperatura w pomieszczeniach (18 czy 20°C) w upalne dni powoduje dyskomfort, a dodatkowo częste wchodzenie/wychodzenie z takich wnętrz może skończyć się przeziębieniem.

Nowoczesna klimatyzacja – dobór systemu

Realizację nowoczesnej klimatyzacji należy rozpocząć od przygotowania odpowiedniego projektu, czyli poprawnego doboru urządzeń. W tym celu instalator powinien przede wszystkim:

• rozpoznać potrzeby użytkownika,
• sprawdzić możliwość zamontowania urządzeń,
• obliczyć kubaturę pomieszczenia (na jej podstawie można szacunkowo dobrać urządzenia),
• uwzględnić nasłonecznienie,
• obliczyć zyski ciepła, a także zapotrzebowanie na ciepło pomieszczenia, jeśli system ma służyć również do ogrzewania.

Rozpoznanie potrzeb użytkownika i możliwości urządzeń

Przy pierwszym kontakcie z inwestorem należy poznać jego potrzeby i oczekiwania dotyczące systemu klimatyzacji. Inwestorzy często mają już sprecyzowane wymagania. Nowoczesne urządzenia oprócz wspomnianych wcześniej 3 trybów pracy oferują również szereg dodatkowych funkcji wpływających na komfort ich użytkowania, takich jak np.:

• regulację prędkości obrotowej wentylatora, nawet do siedmiu biegów,
• regulację położenia żaluzji (pionowego i poziomego) za pomocą pilota,
• moduł Wi-Fi pozwalający zdalnie sterować urządzeniami,
• różne rodzaje filtrów, np. plazmowy, katechinowy, jonów srebra, węglowy, antybakteryjny, fotokatalityczny,
• lampę UV-C, która sterylizuje powietrze z drobnoustrojów, wirusów, bakterii i pleśni,
• funkcję „I feel”, czyli mini czujnika zainstalowanego w pilocie zdalnego sterowania, który sprawdza temperaturę otoczenia, wysyłając sygnał z powrotem do jednostki wewnętrznej tak, aby mogła w sposób ciągły kontrolować przepływ powietrza oraz temperaturę, zapewniając maksymalny komfort oraz oszczędność energii,
• funkcję SLEEP,
• możliwość dostarczania świeżego powietrza do pomieszczenia,
• zegar czasu rzeczywistego i programator czasowy,
• autorestart, który w przypadku awarii i ponownym powrocie zasilania uruchomi system w trybie pracy z przed awarii,
• funkcję grzania 8°C przydatnej w pomieszczeniach lub budynkach, które są rzadko użytkowane zimą, a które chcemy zabezpieczyć przed zamarznięciem instalacji wod-kan w nich zainstalowanych,
• autodiagnostykę,
• ochronę przed zimnym powietrzem,
• funkcję Turbo, czyli szybkiego dostosowania temperatury powietrza do wymagań użytkownika,
• możliwość wpięcia klimatyzacji w układ automatyki budynkowej BMS.

Rodzaje klimatyzatorów

Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów klimatyzatorów. Najbardziej popularne, jednostki ścienne, są dostępne w wielu kolorach i o różnym wyglądzie, dlatego bez problemu można je dopasować do nowoczesnych aranżacji wnętrz oraz własnych upodobań. Mniej popularne są jednostki kasetonowe, które ukrywa się pomiędzy sufitem podwieszonym a stropem. Dla użytkownika widoczny jest tylko panel z żaluzjami kierującymi strumieniem nawiewanego powietrza. Z kolei jednostki kanałowe są całkowicie ukryte w przestrzeni międzystropowej, a użytkownik widzi tylko anemostaty lub kratki, które można dobrać z bogatej oferty rynkowej i dopasować do wystroju pomieszczenia.

Czasami przydatne są jednostki przypodłogowo-podsufitowe, które w przypadku montażu pod sufitem zapewniają największy zasięg strugi powietrza. Można je też umieścić na ścianie.
W miejscach z dużą liczbą przeszkleń lub o słabej konstrukcji ścian można zastosować jednostki wolnostojące tzw. towery.

Nowoczesna klimatyzacja a możliwości montażowe

Przy projektowaniu nowoczesnej klimatyzacji trzeba wziąć pod uwagę możliwość zainstalowania jednostki zewnętrznej, odprowadzenia skroplin i optymalnego jej umiejscowienia. W nowych budynkach deweloperzy coraz częściej planują przebieg instalacji chłodniczej, a w niektórych przypadkach nawet doprowadzają przewody freonowe do poszczególnych lokali. Jeśli tak jest, wystarczy sprawdzić drożność i szczelność położonej wcześniej instalacji.

W przypadku montażu klimatyzatora w starszych obiektach inwestor powinien uzyskać zgodę administratora budynku na montaż jednostki zewnętrznej. Pozwoli to uniknąć problemu z przenoszeniem bądź nawet koniecznością demontażu urządzenia.

Najbezpieczniejszym sposobem odprowadzenia skroplin jest grawitacyjny odpływ do kanalizacji. Przed wpięciem warto zastosować syfon, który zabezpieczy przed przedostawaniem się nieprzyjemnych zapachów do pomieszczenia. Jeśli nie ma możliwości uzyskania odpowiedniego spadku instalacji odprowadzenia skroplin konieczne może się okazać zamontowanie pompki skroplin. W przypadku wykorzystywania klimatyzatora w funkcji grzania, należy zabezpieczyć odpływ skroplin z jednostki zewnętrznej i w zależności od modelu opcjonalnie doposażyć w grzałkę tacy ociekowej.

Jednostki wewnętrzne oprócz estetyki dobiera się w zależności od ilości miejsca dostępnego na montaż. Najbardziej popularne są modele ścienne, ale czasami nie ma możliwości ich zastosowania. W pomieszczeniach o dużej liczbie skosów można zastosować jednostki typu konsola lub skorzystać z wersji przeznaczonych do obiektów komercyjnych, takich jak kasety, kanałówki czy modele podsufitowe.

Zyski ciepła

Do prawidłowego doboru mocy urządzeń powinniśmy wykonać bilans cieplny pomieszczenia, czyli obliczyć zyski ciepła od przegród budowlanych, nasłonecznienia, wentylacji, pracujących w pomieszczeniu urządzeń elektrycznych wytwarzających ciepło (np. komputery, lodówki, piekarniki, oświetlenie) oraz osób przebywających w pomieszczeniu.

Średnie szacunkowe zyski ciepła:

• od ludzi – ok. 130 W/os,
  – osoba pracująca przy biurku – ok. 80 W/os,
  – osoba bawiąca się – ok. 300 W/os,
  – osoba intensywnie ćwicząca – ok. 300 W/os,
• od komputerów – ok. 15 W/szt.,
• od oświetlenia – ok. 20 W/m²,
• od nasłonecznienia – ok. 110 W/m²,
• mieszkania prywatne – ok. 30 W/m³,
• biura – ok. 30 W/m³,
• pomieszczenia handlowe – ok. 40 W/m³,
• budynki ze szkła – ok. 200 W/m³.

Należy jednak pamiętać, że są to tylko średnie wartości, które powinny być zweryfikowane w bilansie cieplnym pomieszczenia. Bardzo często pomijane jest zapotrzebowanie chłodu powietrza świeżego doprowadzanego do pomieszczenia.

Prawidłowy montaż

Poprawny montaż klimatyzatora wykonany przez autoryzowany serwis ma decydujący wpływ na żywotność urządzenia. Powinna go dokonać firma z uprawnieniami F GAZ, które są nadawane przez Urząd Dozoru Technicznego (można sprawdzić kontrahenta na stronie UDT – LINK).

Przy instalacji należy zwrócić szczególną uwagę na to, czy jednostka wewnętrzna zamontowana jest zgodnie z zaleceniami producenta (odpowiednia wysokość od podłoża i odległość od ścian), ponieważ zbyt mała przestrzeń wokół jednostki wewnętrznej może powodować nieprawidłowy pomiar temperatury powietrza. Montaż zbyt blisko ściany lub innej przeszkody, spowoduje ograniczenie wydmuchu powietrza, co wiąże się z redukcją wydajności urządzenia i wzrostem poboru energii. Dodatkowo instalacja jednostki wewnętrznej naściennej musi być zrealizowana w taki sposób, aby strumień wydmuchiwanego przez nią powietrza przepływał nad domownikami. Nawiew bezpośredni na użytkownika to rozwiązanie niekomfortowe, ponieważ jest on wtedy narażony na przebywanie w zbyt chłodnym lub gorącym powietrzu.

Jednostka zewnętrzna z kolei powinna mieć zapewniony prawidłowy przepływ powietrza. Zamontowanie jej zbyt blisko ściany lub innej przeszkody, spowoduje ograniczenie wydmuchu powietrza, co wiąże się z ograniczeniem wydajności urządzenia, wzrostem poboru energii, a w skrajnych przypadkach może spowodować uszkodzenie sprężarki. Jeżeli urządzenie będzie użytkowane w trybie grzania należy zaplanować prawidłowe odprowadzenia wody. Instalacja freonowa musi być poprowadzona zgodnie z danymi technicznymi producenta, ważna jest odpowiednia średnica rur, długość instalacji czy różnica poziomów pomiędzy jednostkami. Przekroczenie wartości podawanych przez producenta utrudni powrót oleju do sprężarki. Olej w instalacji chłodniczej krąży wraz z czynnikiem, więc jeśli zostanie zmieniona średnica rur zmieni się prędkości przepływu i część oleju pozostanie w instalacji. Podobnie będzie, gdy zostanie przekroczona maksymalna długości instalacji lub zwiększona różnica poziomów pomiędzy jednostkami – do jednostki będzie docierało mniej czynnika i zmniejszy się wydajności urządzenia. W trakcie układania rur instalacji należy pamiętać o ich zabezpieczeniu, aby zapobiec przedostaniu się zanieczyszczeń do środka.

Bardzo duży wpływ na trwałość urządzenia ma poprawnie wykonana instalacja. Coraz częściej można znaleźć informacje, że w przypadku „zwykłych splitów” nie trzeba wykonywać próżni. Nic bardziej mylnego. Dobre osuszenie instalacji przy montażu wydłuży życie sprężarki i całego urządzenia.

Nowoczesna klimatyzacja i jej serwis

Nowoczesna klimatyzacja musi być poddawana regularnym przeglądom serwisowym. Zapewnia to utrzymanie jej w dobrym stanie technicznym i odpowiedniej czystości. Powietrze przepływające przez urządzenia zawiera kurz, wilgoć czy drobnoustroje. Część zanieczyszczeń zostaje zatrzymana na filtrach mechanicznych (siatkowych), jednak reszta przedostaje się do urządzenia i osadza na turbinie wentylatora oraz wymienniku ciepła, gdzie panują warunki idealne do rozwoju grzybów i pleśni. Przydaną funkcją jest tzw. osuszanie parownika po pracy w trybie chłodzenia. Po wyłączeniu urządzenia turbina w jednostce wewnętrznej pracuje jeszcze przez jakiś czas, aby przepływające ciepłe powietrze z pomieszczenia osuszyło wymiennik, co zabezpiecza przed namnażaniem się niepożądanych drobnoustrojów.

Nieczyszczone urządzenie po włączeniu wyrzuca do pomieszczenia wraz z powietrzem drobnoustroje oraz zarodniki pleśni, czemu towarzyszy nieprzyjemny zapach. Ponadto narastające na turbinie grzyby i pleśnie powodują zmniejszenie przepływu powietrza, co skutkuje zamarzaniem wymiennika podczas pracy w trybie chłodzenia. Powstaje warstwa lodu, urządzenie załącza funkcję autoczyszczenia, czyli pozbywania się lodu, a woda powstająca w tym procesie przelewa się przez brzeg tacy ociekowej. W trybie grzania brudny wymiennik i turbina jednostki wewnętrznej powoduje znaczący spadek wydajności i wzrost poboru energii elektrycznej. Jednostka nie może oddać ciepła z wymiennika, spada temperatura wydmuchiwanego powietrza oraz zmniejsza się wydajność.

Dla prawidłowej pracy urządzenia ważny jest także stan jednostki zewnętrznej. Zabrudzony wymiennik skraplacza powoduje obniżenie wydajności urządzenia zarówno w trybie grzania, jak i chłodzenia oraz oczywiście wzrost poboru energii.

Przeglądy techniczne pomagają wykryć drobne usterki, które należy usunąć, aby nie doprowadziły do poważniejszej awarii. Przykładowo wykryty w porę drobny ubytek czynnika może zapobiec zatarciu sprężarki lub uszkodzeniu elektroniki sterującej. Sprężarka jest chłodzona czynnikiem wracającym z parownika, więc brak chłodzenia powoduje wzrost oporów toczenia na łożyskach i automatycznie zwiększony pobór prądu.

Prawidłowo wykonany przegląd urządzenia powinien obejmować następujące czynności:

• czyszczenie wymienników jednostki wewnętrznej i zewnętrznej odpowiednimi środkami chemicznymi,
• mycie turbiny wentylatora oraz filtrów powietrza jednostki wewnętrznej,
• czyszczenie tacy ociekowej,
• sprawdzenie drożności instalacji skroplin oraz działania pompki skroplin, jeśli jest zamontowana,
• sprawdzenie szczelności układu chłodniczego metodą pośrednią, w przypadku wykrycia nieszczelności należy zastosować metodę bezpośrednią, aby ją zlokalizować,
• w przypadku serwisowania wewnętrznych jednostek kanałowych należy również wyczyścić kanały doprowadzające powietrze oraz kratki wlotowe.

Prawidłowo i regularnie wykonywane przeglądy zapewniają poprawną pracę urządzenia, zapobiegają rozwojowi bakterii i grzybów oraz zapewniają utrzymanie zapewnianego przez producenta okresu gwarancji.

www.tchw.pl