Monoblok czy split? Dobór systemów klimatyzacyjnych do budynków mieszkalnych

Monoblok czy split? Rodzaje urządzeń klimatyzacyjnych

Na rynku systemów klimatyzacyjnych przeznaczonych do domów, mieszkań i lokali o stosunkowo niewielkiej powierzchni dostępnych jest wiele rozwiązań: od prostych urządzeń przenośnych przez klimatyzatory typu monoblok czy split oraz multi split po układy mini-VRF.

• Klimatyzatory monoblok (kompaktowe) – to urządzenia o prostej budowie, w których parownik i skraplacz znajdują się w jednej obudowie; nie mają zatem jednostki zewnętrznej. Pobieranie powietrza i odprowadzanie go do skraplacza następuje za pośrednictwem dwóch otworów wykonanych w przegrodzie zewnętrznej. Na rynku dostępne są monobloki w wersji przenośnej oraz modele przeznaczone do montażu w otworze okiennym lub na ścianie.
• Klimatyzatory split – to system składający się z dwóch jednostek – wewnętrznej i zewnętrznej. Jednostką wewnętrzną jest umieszczony w pomieszczeniu parownik, który ma za zadanie utrzymanie odpowiedniej temperatury w pomieszczeniu; z kolei jednostka zewnętrzna to zamontowany na elewacji czy dachu budynku skraplacz. Systemy klimatyzacyjne złożone z kilku jednostek wewnętrznych współpracujących z jedną zewnętrzną określa się jako klimatyzatory multi split.

Poza rozwiązaniami monoblok czy split albo multi split rynek oferuje również różnorodny wybór klimatyzatorów przenośnych. Ich niewątpliwą zaletą jest mobilność, a co zatem idzie – łatwe wykorzystanie urządzenia do chłodzenia różnych pomieszczeń, zależnie od bieżących potrzeb użytkownika. Cechują się one jednak zdecydowanie mniejszą efektywnością niż urządzenia split czy multisplit, są więc polecane do utrzymywania komfortowej temperatury w niewielkich pomieszczeniach. Z kolei do większych budynków, wymagających klimatyzowania kilkunastu pomieszczeń, rekomenduje się systemy typu mini-VRF. Zapewniają one wysoką efektywność energetyczną, oferując przy tym wiele opcji wygodnego sterowania nimi.

Czytaj też: Czyste i zdrowe powietrze w pomieszczeniach – nowoczesne systemy klimatyzacyjne

Klimatyzacja monoblok czy split? Zalety i wady obu rozwiązań

Jak działa klimatyzacja

Urządzenia klimatyzacyjne, niezależenie od tego, czy będą rozwiązania typu monoblok czy split, składają się z przede wszystkim z parownika, skraplacza, sprężarki i wentylatorów wymuszających ruch powietrza. Czynnik chłodniczy przepływa między parownikiem a skraplaczem i dzięki pracy sprężarki oraz zaworu rozprężnego zmienia swój stan skupienia (przechodzi w stan ciekły lub gazowy). Zadaniem parownika jest odbieranie ciepła z pomieszczenia i przekazywanie go krążącemu w układzie czynnikowi chłodniczemu, a ten, przechodząc przez sprężarkę, trafia do skraplacza, gdzie oddaje ciepło. Jeden z wentylatorów wymusza ruch powietrza przez skraplacz, dzięki czemu ulega ono schłodzeniu, drugi natomiast odpowiada za wspomaganie cyrkulacji powietrza w ochładzanym pomieszczeniu.

Zalety i wady klimatyzacji monoblok

Jak wspomniano wyżej, systemy klimatyzacyjne typu monoblok cechują się tym, że wszystkie elementy znajdują się w jednej obudowie zlokalizowanej w pomieszczeniu. Nie wymagają zatem instalowania dodatkowej jednostki na zewnątrz budynku, co jest istotną zaletą w przypadkach, gdy taki montaż z różnych przyczyn jest utrudniony lub niemożliwy.

Najważniejsze zalety klimatyzatora typu monoblok:

• wymaga niewielkiej przestrzeni montażowej,
• brak jednostki zewnętrznej (możliwość zastosowania w miejscach z obostrzeniami co do umieszczania urządzeń na balkonie czy elewacji),
• energooszczędność,
• możliwość ogrzewania pomieszczeń,
• stosunkowo cicha praca,
• estetyczna obudowa jednostki,
• prosty montaż.

Główne wady systemów klimatyzacyjnych typu monoblok:

• mniejsza wydajność w porównaniu z klimatyzatorami typu split,
• konieczność usuwania skroplin ze zbiornika,
• konieczność wykonania otworów w ścianie zewnętrznej (w urządzeniach montowanych na stałe).

Zalety i wady klimatyzacji split

Klimatyzacja typu split charakteryzuje się podziałem systemu na dwie jednostki: wewnętrzną – z parownikiem, a także zewnętrzną – ze skraplaczem. Istotną kwestią przy wyborze, czy wybrać urządzenie monoblok czy split, będzie zatem możliwość umieszczenia jednostki na zewnątrz budynku – na przykład na balkonie czy bezpośrednio na elewacji. Taki montaż często wiąże się z koniecznością uzyskania odpowiedniego pozwolenia, a w niektórych sytuacjach – jak choćby w przypadku obiektów objętych ochroną konserwatorską – może być niemożliwy.

Najważniejsze zalety klimatyzatora typu split:

• większa wydajność w porównaniu z klimatyzatorami typu monoblok,
• energooszczędność,
• możliwość ogrzewania pomieszczeń,
• brak konieczności samodzielnego usuwania skroplin,
• cicha praca wewnątrz pomieszczenia (jednostka ze sprężarką generującą największy hałas jest na zewnątrz),
• szeroki kąt nawiewu,
• dodatkowe funkcje, takie jak oczyszczanie i jonizacja powietrza czy automatyczne czyszczenie jednostki.

Główne wady klimatyzatora typu split:

• wymaga profesjonalnego montażu,
• hałas generowany przez jednostkę zewnętrzną (istotne zwłaszcza w budynkach wielorodzinnych),
• możliwe ograniczenia w montażu jednostki zewnętrznej na balkonie czy elewacji.

Co wybrać: klimatyzację monoblok czy split? Zasady doboru

Aby dobrać efektywny, odpowiedni do potrzeb użytkowników system klimatyzacyjny, należy uwzględnić wiele czynników, takich jak wielkość i liczbę klimatyzowanych pomieszczeń, wydajność urządzenia, jego efektywność energetyczną, głośność urządzenia w poszczególnych trybach pracy czy sposób montażu. Przed podjęciem decyzji, czy bardziej optymalny będzie system monoblok czy split, warto zapoznać się z najważniejszymi parametrami tego typu urządzeń.

Wydajność chłodnicza i grzewcza klimatyzatorów

To jeden z najważniejszych parametrów urządzeń klimatyzacyjnych. Wybór klimatyzatora o zbyt małej mocy chłodniczej nie zapewni oczekiwanego stopnia schłodzenia pomieszczenia, sprawi, że będzie on pracować na zwiększonych obrotach, co przełoży się na większe zużycie energii i krótszą żywotność urządzenia. Zakup klimatyzatora o zbyt dużej wydajności chłodniczej również nie jest korzystnym rozwiązaniem – duża moc to także duże zużycie energii, a zatem wyższe koszty użytkowania, ponadto może generować zbyt intensywny chłód w pomieszczeniu. System klimatyzacyjny o dobrze dobranej wydajności chłodniczej i grzewczej zapewni nie tylko komfort termiczny, lecz także optymalne koszty eksploatacyjne. Podczas dobierania mocy jednostki należy uwzględnić przede wszystkim wielkość pomieszczenia, a także liczbę okien i stopień ich nasłonecznienia, usytuowanie pomieszczenia względem stron świata, liczbę osób przebywających w pomieszczeniu, pracę innych urządzeń w pomieszczeniu, które generują dodatkowe ciepło.

Efektywność energetyczna urządzeń klimatyzacyjnych

Kolejnym ważnym kryterium wyboru urządzenia klimatyzacyjnego jest jego efektywność energetyczna – to od niej zależy ilość zużytej energii, a zatem i koszty eksploatacyjne systemu. Warto więc zdecydować się na klimatyzatory o wysokiej klasie efektywności energetycznej, które cechują się mniejszym zapotrzebowaniem na energię elektryczną. Pomocne w doborze odpowiedniego rodzaju urządzenia będą też wskaźniki efektywności chłodniczej i grzewczej: EER (Energy Efficiency Rating) – współczynnik efektywności energetycznej urządzeń w czasie pracy w trybie chłodzenia przy pełnym obciążeniu (współczynnik chwilowy); SEER (Seasonal Energy Efficiency Ratio) – uśredniony współczynnik efektywności w trybie chłodzenia (współczynnik sezonowy); COP (Coefficient of Performance) – współczynnik efektywności urządzeń podczas pracy w trybie grzania przy pełnym obciążeniu (współczynnik chwilowy); SCOP (Seasonal Coefficient of Performance) – uśredniony współczynnik efektywności urządzeń podczas pracy w trybie grzania (współczynnik sezonowy).

Głośność pracy klimatyzacji typu monoblok i split

Kolejnym ważnym czynnikiem doboru urządzenia klimatyzacyjnego, bezpośrednio wpływającym na komfort użytkowania pomieszczeń, jest poziom generowanego przez instalację hałasu. Najgłośniej pracującym elementem systemu klimatyzacji jest sprężarka. W przypadku klimatyzatorów split znajduje się ona w jednostce na zewnątrz budynku, dzięki czemu odgłosy jej pracy dla osób będących w pomieszczeniu nie są zbyt uciążliwe. Mogą być jednak takie dla osób zamieszkujących sąsiednie mieszkania czy posesje, co należy wziąć pod uwagę przy wyborze miejsca montażu urządzenia (stosowne wymagania obejmujące jednostki zewnętrzne zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku). Z kolei w jednostce wewnętrznej w układzie split najbardziej słyszalna jest praca wentylatora – generowany przez niego poziom hałasu będzie uzależniony od trybu pracy urządzenia (nocny/cichy, niski, średni, wysoki), a zatem jego wydajności. Im większa zadana moc klimatyzatora, tym większy hałas wywołany działaniem wentylatora.

W przypadku urządzeń typu monoblok wszystkie elementy systemu, w tym sprężarka, znajdują się w jednej, montowanej w pomieszczeniu obudowie. W związku z tym hałas generowany przez tego rodzaju systemy będzie bardziej odczuwalny przez użytkowników pomieszczenia niż w przypadku klimatyzacji split. Komfort akustyczny jest szczególnie istotny przy wielogodzinnym, stałym korzystaniu z danej przestrzeni. Przed wyborem konkretnego modelu klimatyzatora monoblok czy split warto zatem sprawdzić głośność jego pracy w poszczególnych trybach działania (wartość poziomu ciśnienia akustycznego lub mocy akustycznej – obie wartości wyrażane w dB(A)).