Komfort we wnętrzach – projektowanie dla człowieka

Komfort we wnętrzach – po pierwsze ergonomia

Projektując wnętrza, zarówno prywatne, jak i te komercyjne, nie można skupiać się wyłącznie na estetyce. Aranżacja przestrzeni powinna uwzględniać wygodę i bezpieczeństwo przyszłych użytkowników. Jak zapewnić komfort we wnętrzach?

Na odczuwalny komfort przebywania we wnętrzach składa się wiele czynników. Jednym z podstawowych jest ergonomiczność przestrzeni i elementów jej wyposażenia. I choć słowo ergonomia kojarzy się głównie ze stanowiskiem pracy, to mamy z nią do czynienia właściwie w każdym aspekcie życia. Jest to dziedzina nauki badająca wzajemne zależności między człowiekiem a otoczeniem, by następnie zająć się przystosowaniem przestrzeni i jej elementów, a także maszyn czy narzędzi do psychofizycznych i anatomicznych warunków człowieka. Mówiąc prościej – dba o to, by ludziom było wygodnie i bezpiecznie, zapewnia też komfort we wnętrzach,

Zasady ergonomii uwzględnia się w:

• układzie funkcjonalnym dopasowanym do potrzeb oraz ograniczeń oraz do warunków zastanych, takich jak na przykład nasłonecznienie;
• wzajemnych odległościach poszczególnych elementów wyposażenia, na przykład w łazience, kuchni, pomieszczeniu biurowym itp., aby korzystanie ze wszystkich sprzętów było wygodne;
• wysokościach blatów, szafek, półek oraz innych elementów meblowych;
• rozplanowaniu wnętrz mebli (szaf, szafek, komód itp.);
• rozlokowaniu gniazd elektrycznych, włączników oraz całego oświetlenia wnętrza.

Ergonomiczne projektowanie jest bardzo ważne zwłaszcza w kontekście osób z ograniczeniami – między innymi dzieci, osób starszych, osób niepełnosprawnych. Każdy projekt wnętrza powinny poprzedzać analiza i wywiad dotyczące potrzeb i ewentualnych ograniczeń przyszłych użytkowników.

Kolory i kształty a komfort użytkowania wnętrz

O wpływie kolorów na człowieka wiele już powiedziano i napisano. Również we wnętrzach kolory odgrywają ważną rolę. Tworzą nastrój, nadają charakter, wpływają na odczuwalny komfort we wnętrzach. Jednak nie tylko same kolory są istotne, lecz także ich temperatura, odcień i wzajemne połączenie poszczególnych barw. Istotną rolę w odbiorze kolorów odgrywają też czynniki społeczne i kulturowe. W różnych kręgach ten sam kolor może budzić zupełnie inne skojarzenia.
Istnieją też barwy, które działają na ludzi w uniwersalny sposób – są to czerwień, pomarańcz i żółć, czyli tzw. kolory sygnałowe. Ludzkie oko z otoczenia wyłapuje te kolory najszybciej. Dlatego często są to kolory ostrzegawcze.

Barwy a budowanie nastroju

Zwyczajowo uważa się, że każdy kolor ma przypisane pewne cechy. Opisuje to „psychologia barw”. I tak zgodnie z jej zasadami:

• żółty to radość, optymizm, ale też zazdrość;
• pomarańczowy to energia, aktywność, przyjaźń;
• czerwony to złość, ale też odwaga czy miłość;
• zielony to świeżość, młodość, relaks;
• niebieski to zaufanie, intuicja, spokój;
• fioletowy to mistycyzm, władza, fantazja;
• szary to spokój, nuda, przygnębienie;
• biały to niewinność, prostota, czystość;
• czarny to elegancja, tajemniczość, żałoba.

Należy jednak mieć na uwadze, że przedstawiona interpretacja jest sporym uproszczeniem. Można sobie przecież łatwo wyobrazić odcień zielonego, który ze świeżością ma niewiele wspólnego. Dlatego przy komponowaniu wnętrz tak istotny jest dobór nie tylko właściwych kolorów, lecz także odpowiednich ich odcieni, a przede wszystkim tworzenie właściwych gam kolorystycznych.

Kolorystyczne modelowanie komfortowej przestrzeni

Istnieje kilka uniwersalnych zasad dotyczących barw, które właściwie użyte pomogą stworzyć oczekiwany efekt i wpłynąć na odczuwalny komfort we wnętrzach.

• Dla stworzenia wrażenia przestronności w pomieszczeniu dobrą metodą jest użycie jasnych kolorów. Odbijają one światło naturalne i sprawiają, że przestrzeń wydaje się większa.
• Odwrotnie jest w przypadku chęci uzyskania wrażenia przytulności. Wówczas warto użyć ciemnych kolorów, które pochłaniają światło i dają poczucie zamknięcia, otulenia.
• Ciemna kolorystyka sprawdzi się również na suficie, jeżeli intencją jest jego optyczne obniżenie. Nadaje to przyjazną atmosferę przestrzeni.
• W przypadku małych, klaustrofobicznych pomieszczeń, wykończenie sufitu na biały kolor optycznie go podniesie i nada lekkości.
• Aby wizualnie poszerzyć korytarz lub inne wąskie pomieszczenie, można pomalować sufit i tylną ścianę na ten sam ciemniejszy kolor, pozostawiając boczne ściany w jasnej barwie.
• Jeśli z kolei efektem ma być zawężenie przestrzeni, warto wykończyć przeciwległe boczne ściany w ciemnych barwach, a sufit i tylną ścianę pozostawić jasne. Poprawi to proporcje wnętrza, ale też wizualnie je wydłuży.
• W celu uzyskania intymnej atmosfery dużej przestrzeni pomocne jest wykończenie tylnej ściany w dużo ciemniejszym kolorze niż pozostałe ściany i sufit.
• Dla uzyskania efektu wyróżnienia można pozostawić ścianę (lub inny element), która ma przyciągać wzrok, dużo jaśniejszą niż pozostałe elementy wnętrza.
• Odcięcie poziome kolorystyczne ścian (lamperia) spowoduje optyczne ich skrócenie.

Odpowiednia kolorystyka wnętrza powinna również współgrać z formami i kształtami, które znajdują się w przestrzeni. Ostre kąty, krawędzie, podziały wizualne przestrzeni lub elementów wprowadzają do wnętrza dynamikę, ale też dozę niepokoju. Wszelkie obłości, długie proste linie natomiast uspokajają odbiór wizualny pomieszczenia.

Dobór materiałów wykończeniowych a komfort we wnętrzach

W ostatnich latach w projektowaniu wnętrz dominuje trend kładący duży nacisk na wykorzystanie naturalnych materiałów. Ma to ogromne znaczenie dla zapewnienia komfortu przebywania w przestrzeni. Drewniane podłogi czy meble, naturalne tkaniny na sofach czy fotelach, a ostatnio też tynki glinkowe pomagają ludziom poczuć się lepiej i dodają wnętrzom przytulności.
W przestrzeniach, w których nie można użyć naturalnych materiałów (choćby ze względu na ich wytrzymałość lub cenę), dobrze sprawdzają się elementy wyposażenia imitujące na przykład drewno, kamień czy tkaninę. Producenci materiałów wykończeniowych dbają o coraz bardziej realistyczne imitacje poszczególnych faktur i kolorów.
Różnorodność faktur, między innymi wprowadzenie powierzchni chropowatych, nie tylko urozmaica wnętrza, lecz także poprawia akustykę pomieszczenia. Zastosowanie jedynie gładkich powierzchni obniża komfort przebywania we wnętrzu ze względu na pogłos.

Wpływ jakości powietrza na komfort we wnętrzach

Komfort we wnętrzach zapewniają nie tylko odpowiednio zaaranżowane wyposażenie i wprowadzone barwy czy faktury. W tym aspekcie niezwykle istotne są też czynniki, które nie są widoczne, takie jak zapach czy wilgotność powietrza.
Właściwa wentylacja pomieszczeń, sposób ich ogrzewania i brak przeciągów wpływają znacząco na samopoczucie i regulację termiczną. Dla urozmaicenia odbioru różnych bodźców coraz częściej wprowadza się aromatyzację pomieszczeń. Jest to popularne zwłaszcza w sklepach, gdzie w większości stosowany jest aromamarketing, który ma zachęcać klientów do wizyty.

Kluczowym elementem dla odczuwania komfortu we wnętrzach jest właściwa wilgotność powietrza w pomieszczeniach. Jest to istotne zarówno w domu, jak i w miejscu pracy. Niewłaściwy poziom wilgotności może przyczyniać się do rozwoju infekcji, kaszlu, uczucia suchości w gardle oraz oku. Optymalny poziom mieści się w zakresie pomiędzy 40 a 60%. Należy również pamiętać, że klimatyzacja znacząco osusza powietrze w pomieszczeniu. Dlatego, zwłaszcza w biurach, poziom wilgotności powietrza nie jest tylko problemem sezonu grzewczego.