Inteligentny dom (ang. Smart Home) to pojęcie, które zasadniczo oznacza wysoko zaawansowany techniczne budynek. Z punktu widzenia wykonawcy wdrażającego takie rozwiązanie jest to dom, w którym część urządzeń i instalacji została wpięta w jeden system umożliwiający zdalny podgląd, sterowanie i automatyzację ich działania. Zakres takiej integracji może być naprawdę szeroki. Zazwyczaj dotyczy oświetlenia, rolet, bram, ogrzewania i alarmu, ale także wentylacji, zamków w drzwiach, strefowych systemów audio i video, monitoringu, kontroli i optymalizacji zużycia mediów, a także podlewania ogrodu i koszenia trawy.
Inteligentny dom – rodzaje systemów
Inteligentny dom może być wyposażone w wiele rodzajów systemów automatyki, które można można podzielić według trzech podstawowych kryteriów:
- rodzaju instalacji – przewodowe, bezprzewodowe,
- elastyczności w doborze elementów – otwarte, zamknięte,
- zastosowanej logiki „inteligencji” – centralne, rozproszone.
Inteligentny dom – systemy przewodowe
Systemy przewodowe to takie, w których każdy punkt podłączony do systemu inteligentnego domu jest połączony z serwerem i innymi punktami za pomocą przewodów. Rozwiązanie to jest najdłużej obecne na rynku i parę dekad temu nie było dla niego alternatywy. Wywodzi się z systemów automatyki przemysłowej. Inteligentny dom zrealizowany w takim systemie, może mieć praktycznie nieograniczoną liczbę podłączonych elementów, jednak jego wadą jest bardzo duży poziom skomplikowania całej instalacji. Systemy przewodowe są kosztowne, ale oferują bardzo duże możliwości, dlatego sprawdzą się w większych inwestycjach, takich jak rezydencje i domy powyżej 200 m². Do najbardziej popularnych rozwiązań tego typu należą urządzenia zgodne ze standardem KNX.
Projektując inteligentny dom w systemie przewodowym, warto zatrudnić firmę o bardzo szerokim zakresie kompetencji, oferującą kompleksowe wykonawstwo. Stworzy ona od podstaw lub zmodyfikuje wszystkie projekty branżowe, pomoże w doborze urządzeń i funkcjonalności oraz zadba o nadzór nad wykonaniem wszystkich krytycznych instalacji. Zapewni również serwis gwarancyjny i pogwarancyjny, a także zajmie się konfiguracją według indywidualnych potrzeb użytkownika.
Inteligentny dom – systemy bezprzewodowe
Systemy bezprzewodowe to takie, w których elementy inteligentnego domu komunikują się między sobą za pomocą fal radiowych. Popularność tego rozwiązania wzrosła w ostatnich latach ze względu na jego elastyczność. Systemy bezprzewodowe można zamontować po finalnym odbiorze wszystkich instalacji, zachowując ich pełną zgodność ze wszystkimi standardami. Budowa domu nie wymaga dodatkowego nadzoru technicznego ani wyspecjalizowanej firmy budowlanej. Systemy bezprzewodowe można instalować partiami, wybierając na początek najbardziej przydatne funkcje i nie nadwyrężając przy tym budżetu. Rozwiązania te są często na tyle proste, że podstawowe elementy mogą zostać zainstalowane i skonfigurowane samodzielnie przez użytkownika. Najlepiej sprawdzają się w mieszkaniach, apartamentach oraz domach do 200 m².
Inteligentny dom – systemy otwarte i zamknięte
Z systemami otwartymi mamy do czynienia wtedy, gdy różni producenci oferują urządzenia komunikujące się w jednym uniwersalnym standardzie. Za ich pomocą łatwiej spełnić nawet najbardziej złożone życzenia klientów, ale idzie za tym większa podatność na ewentualne awarie, utrudniona diagnostyka ich przyczyn oraz bardzo często niemożność ustalenia producenta odpowiedzialnego za obsługę gwarancji. W inteligentny dom pracujący w systemach otwartych najczęściej inwestują użytkownicy zorientowani na samodzielną rozbudowę i administrowanie systemem, aczkolwiek dotyczy to przede wszystkim systemów bezprzewodowych. Do najbardziej znanych standardów można zaliczyć KNX (przewodowy), Z-Wave (bezprzewodowy) czy ZigBee (bezprzewodowy).
Inteligentny dom można również zrealizować w oparciu o systemy zamknięte, czyli zbudowane z urządzeń jednego producenta. Są one zazwyczaj łatwiejsze w konfiguracji oraz mają wydłużone okresy gwarancyjne. W przypadku ewentualnej awarii nie ma problemów z wymianą elementów i ustaleniem przyczyn. Lista funkcji dostępnych w ramach zamkniętego rozwiązania może być jednak ograniczona. Często producenci skupiają się na najbardziej podstawowych funkcjach, dzięki czemu takie systemy często są bardzo proste w obsłudze. Tego typu rozwiązania polecane są dla użytkowników, których inteligentny dom ma być przede wszystkim bezawaryjny, a nie oferować wyszukanych funkcjonalności. Korzystają z nich deweloperzy i producenci domów, w celu uniknięcie trudności instalacyjnych i problemów związanych z rękojmią.
Systemy centralne i rozproszone
Podział na systemy centralne i rozproszone dotyczy topologii logicznej. W przypadku systemów centralnych mamy do czynienia z pojedynczym urządzeniem (centralką lub serwerem), które jest odpowiedzialne za całość działania systemu. Przykładowo, naciśnięcie włącznika na ścianie powoduje wysyłanie informacji do serwera, który po jej przetworzeniu przekazuje polecenie do danego urządzenia. Wiąże się to zazwyczaj z bardzo dużymi możliwościami konfiguracji i dowolnego modyfikowania funkcjonalności. Wadą jest podatność na awarie krytyczne – inteligentny dom wyposażony w system centralny utraci wszystkie funkcjonalności, jeśli dojdzie do awarii serwera. Przestanie działać ogrzewanie, nie będzie można zapalić światła czy otworzyć rolet bez przełączenia na sterowanie manualne, jeżeli zostało to przewidziane na etapie instalacji.
W przypadku systemów rozproszonych logika jest przechowywana na urządzeniach wykonawczych, które bardzo często są w pełni autonomiczne. Centralka w takich systemach odgrywa rolę bramki na świat lub jest odpowiedzialna za bardziej zaawansowaną logikę (np. harmonogramy oparte o zegar astronomiczny). Inteligentny dom wyposażony w system rozproszony nie jest zagrożony utratą podstawowych funkcji, takich jak włączanie oświetlenia, otwieranie rolet czy trzymanie zadanej temperatury przez system ogrzewania, w przypadku awarii centralki czy innych urządzeń w domu. Do wad takiego systemu należą mniejsze możliwości konfiguracji, a także jej skomplikowanie.
Najbardziej praktyczne funkcje
Lista funkcji i możliwości oferowanych przez inteligentny dom może być niezmiernie długa i bardzo często przygotowywana indywidualnie dla każdego klienta. Czasem życzenia bywają dość nietypowe, jak możliwość automatycznego patrolowania terenu za pomocą dronów, montaż czujników nacisku w kanapach, dzięki czemu możliwe będzie wykrycie drzemki domowników czy zainstalowanie logiki odpowiedzialnej za odstraszanie kota sąsiada. Oczywiście tego typu rozwiązania zazwyczaj wiążą się z bardzo wysokimi nakładami finansowymi. Jeżeli zależy nam na wygodzie, prostocie czy po prostu na obniżeniu kosztów eksploatacji domu, warto skupić się na podstawowych funkcjonalnościach.
Inteligentny dom przede wszystkim powinien mieć system zarządzania ogrzewaniem, gdyż przyniesie to wymierne oszczędności, które będą wyraźnie odczuwalne. Dzięki precyzyjnemu zarządzaniu temperaturą w każdym pomieszczeniu można wyeliminować przegrzewanie czy niedogrzanie pomieszczeń. Zdalny dostęp do ustawień, pozwoli ograniczyć zużycie ciepła podczas wyjazdów, a ponadto system będzie automatycznie wykrywał otwarcie okna, odcinając dane pętle czy grzejniki. Przyjmuje się, że montaż systemu zarządzania ogrzewaniem w zależności od zakresu może zapewnić obniżenie rachunków od 5 do nawet 20%.
Drugą najbardziej praktyczną funkcją, jaką można dysponować inteligentny dom, jest automatyzacja rolet. Automatyczne opuszczenie rolet po zmroku zapewni prywatność oraz dodatkową izolację okien. Automatyczne podniesienie osłon na kilka centymetrów tuż po sygnale budzika zapewni komfortową pobudkę rano, pozwalając spokojnie przejść do łazienki bez zapalania światła na korytarzu. Rolety podniosą się na pełną wysokość po zadanym czasie. Dodatkową zaletą tego systemu jest symulacja obecności domowników podczas ewentualnych wyjazdów.
Na trzecim miejscu istotnych funkcjonalności jest automatyzacja oświetlenia. Można początkowo ograniczyć się do wpięcia w system oświetlenia ogrodowego i zewnętrznego. Zapewni to wygodę, drobne oszczędności oraz zwiększone bezpieczeństwo.
Listę podstawowych funkcji zamyka zdalny monitoring powiązany ze sterowaniem bramami. Dzięki temu istnieje możliwość wpuszczenia kuriera podczas nieobecności domowników, aby zostawił paczkę w garażu, jednocześnie obserwując go na ekranie smartfona.
Publikacja artykułu: lipiec 2023 r.