Czym jest BREEAM? Charakterystyka systemu certyfikacji BREEAM

Czym jest BREEAM?

Certyfikat BREEAM (ang. Building Research Establishment Environmental Assessment Metod) to brytyjski, wielokryterialny schemat oceny obiektów proekologicznych, aktualnie jeden z najbardziej rozpoznawalnych w Europie. Jest częścią strategii realizowania polityki zrównoważonego rozwoju w sektorze budownictwie, a także poszerzania świadomości ekologicznej wśród deweloperów, inwestorów czy projektantów. System BREEAM został wprowadzony w 1990 roku. Sam podręcznik, czyli zbiór wszystkich wytycznych certyfikacji, przez lata ulegał zmianom. Na przełomie 2021 i 2022 roku wydano najnowszą wersję BREEAM International New Construction w wersji v6 i jest ona obowiązująca.

Kluczowym i stałym elementem procesu certyfikacji, niezależnie od wybranego schematu, jest dbałość o środowisko naturalne, połączona z myślą o zapewnieniu optymalnych warunków pracy człowieka.

Warto nadmienić, że certyfikat przyznawany jest przez jednostkę certyfikującą w Wielkiej Brytanii – BRE Global, dzięki pośrednictwu wyspecjalizowanego konsultanta – asesora BREEAM, a pełną listę akredytowanych specjalistów można znaleźć na stronie internetowej BRE – GreenBook Live.

Punktacja w systemie BREEAM

W procesie certyfikacji BREEAM stosowana jest następująca skala ocen:

• od 30% punktów – „Pass”,
• 30–45% punktów – „Good”,
• 45–55% punktów – „Very Good”,
• 55–70% punktów – „Excellent”,
• powyżej 85% punktów – „Outstanding”.

Poza punktacją wyrażoną w procentach, dla każdej oceny istnieją standardy minimalne, jakie powinny zostać uwzględnione w procesie certyfikacji – im wyższy poziom, tym te wymagania są bardziej rozbudowane.

Schematy w systemie BREAAM

W zależności od rodzaju inwestycji, BRE ocenia obiekty nowe (New Construction), istniejące (In Use) oraz przebudowywane, remontowane (Refurbishment and Fit-Out). Ciekawym zagadnieniem jest także możliwość certyfikowania projektów planowania przestrzennego lub infrastruktury (Comunities, Infrastructure). W części schematów dostępna jest opcja oznaczenia zakresu oceny, w zależności od obiektu i jego funkcji – shell and core, shell only oraz fully fitted.

Obecnie najwięcej obiektów w Polsce to inwestycje nowopowstałe, oceniane wg schematu New Construction. W najbliższych latach przewiduje się większe zainteresowanie przebudową już istniejących budynków, które będą oceniane w schemacie In Use. W związku z dużym przyrostem nowych obiektów przemysłowych można założyć, że działek położonych w korzystnej lokalizacji będzie coraz mniej, a obiekty istniejące będą wymagały dostosowania do nowych najemców/właścicieli.

Niezależnie od wybranego schematu systemu BREEAM, metodologia działania jest podobna. Asesor każdorazowo odpowiada za rejestrację budynku w BRE, przedstawienie wymagań, organizowanie spotkań z zespołem projektowym, zbieranie dokumentacji i interakcję z jednostką certyfikującą, aż do zakończenia procesu certyfikacji.

Kategorie w systemie BREEAM i ich charakterystyka

W certyfikacji BREEAM przy ocenie obiektu bierze się pod uwagę wiele kryteriów, które pogrupowane zostały na 10 osobnych kategorii:

• Zarządzanie,
• Zdrowie i dobre samopoczucie,
• Energia,
• Transport,
• Woda,
• Materiały,
• Odpady,
• Wykorzystanie terenu i ekologia,
• Zanieczyszczenia,
• Innowacje.

Każda z kategorii składa się z pojedynczych wymogów (najczęściej technicznych lub związanych z prowadzeniem budowy, ekologią), za spełnienie których przyznawane są punkty. Suma punktów w poszczególnych sekcjach nie jest równa, a dodatkowo każda kategoria ma inną wagę. BRE określa wagi procentowe na podstawie weryfikacji lokalnych warunków oraz standardów technicznych w porozumieniu z krajowymi konsultantami, promując tym samym te najbardziej istotne z punktu widzenia danego środowiska. Wytyczne certyfikacji opierają się często na krajowych normach, w przeciwieństwie chociażby do równie popularnego systemu LEED, lub nakazują projektantom przyjęcie jeszcze bardziej rygorystycznych wymaganiach niż te wskazane w lokalnych przepisach.

Certyfikacja obejmuje nie tylko działania związane z przygotowaniem projektu zgodnego z wytycznymi BREEAM, ale kładzie również nacisk na sposób prowadzenia budowy, pozyskiwanie certyfikowanych materiałów od lokalnych dostawców czy redukcję zużycia energii i wody. Budynki objęte certyfikatem BREEAM, zwłaszcza te na najwyższych poziomach, charakteryzują się ponadprzeciętną efektywnością energetyczną, redukcją wytwarzanego CO₂, często także dogodną lokalizacją i wygodnym dostępem dla użytkowników. Zapewniają wysoką jakość środowiska wewnątrz budynku, głównie dzięki polepszeniu jakości powietrza we wnętrzu, odpowiedniej akustyce, a także właściwym doświetleniu światłem dziennym. Certyfikat wydawany jest bezterminowo (poza certyfikatem In Use, który należy odnawiać co trzy lata). W tym procesie zarządca lub właściciel obiektu wypełnia ankietę jednokrotnego wyboru. Następnie zostaje skompletowana dokumentacja potwierdzające przyjęte punkty. Końcowym etapem jest weryfikacja i audyt asesora.

Najważniejsze wymagania

Z punktu widzenia zachowania równowagi między środowiskiem naturalnym a działalnością człowieka, najważniejszymi wymaganiami BREEAM wydają się, które mają realny wpływ na otoczenie. Są to chociażby kryteria związane z redukcją zużycia energii w obiekcie, stosowanie odnawialnych źródeł energii, ponowne wykorzystanie wody opadowej/szarej czy redukcja zużycia wody przez komponenty sanitarne. Certyfikacja promuje także inwestycje, które realizowane są na działkach wcześniej zagospodarowanych. Pozwala to na zachowanie terenów zielonych, które są szczególnie cenne w centrach dużych aglomeracji. Dzięki zróżnicowanym kategoriom, BREEAM kładzie również nacisk na działania związane z samym prowadzeniem procesu projektowanego/przygotowania inwestycji. Wspierany jest zrównoważony proces projektowy obejmujący wiele stron, nie tylko projektantów, lecz także inwestora czy zarządcy. Dzięki certyfikacji w procesie planowania nierzadko pojawiają się ekolodzy, akustycy oraz specjaliści ds. obliczenia zagrożenia powodzią.

W BREEAM ważna jest również kwestia przygotowania placu budowy pod kątem bezpieczeństwa i udogodnień dla pracowników, na cały okres realizacji obiektu. System poszerza świadomość ekologiczną, dzięki zwracaniu uwagi na ilość wytwarzanych odpadów, recykling czy pozyskiwanie materiałów z odpowiedzialnych źródeł.

Certyfikacja BREEAM krok po kroku

Początek procesu certyfikacji BREEAM sprowadza się do wstępnej oceny projektu przez konsultanta oraz oszacowania planowanego poziomu certyfikatu, w porozumieniu z inwestorem. Każdorazowo należy spełnić minimalne standardy dla danego poziomu oceny. Niespełnienie nawet jednego z nich skutkuje brakiem możliwości uzyskania certyfikatu BREEAM na danym poziomie.
Proces certyfikacji jest podzielony na dwie składowe – ocenę Design Stage oraz Post Construction Stage. Możliwa jest także ocena jednoetapowa, tzw. Post Construction Assessment. Wówczas pomija się etap projektu, jest to forma polecana dla inwestycji, w którym sam etap projektu i koncepcji nie jest wyraźnie zaznaczony, a budowa odbywa się w krótkim czasie (formuła „zaprojektuj i wybuduj”). Ocena Design Stage to złożenie dokumentacji projektowej, które najczęściej następuje na etapie projektu wykonawczego. Ocena Post Construction Stage polega z kolei na złożeniu pełnej dokumentacji powykonawczej i dowodów ze zrealizowanego obiektu.

Co ważne, samo przygotowanie raportu do oceny jednostki certyfikującej przez konsultanta możliwe jest w języku polskim. Po jego przekazaniu do jednostki certyfikującej, asesor oczekuje na ocenę. Zdarza się, że dokumentacja zostanie oceniona pozytywne już po pierwszym przesłaniu. Zazwyczaj jednak pojawiają się uwagi i prośby o doprecyzowanie niektórych punktów, co wynika najczęściej z różnic związanych z prowadzeniem procesu projektowego lub budowy w Polsce i Wielkiej Brytanii. Asesor zobowiązany jest wyjaśnić kwestie, które budzą wątpliwości oraz prowadzić interakcję z BRE, aż do momentu uzyskania certyfikatu.

BREEAM w Polsce i na świecie

BREEAM to aktualnie najbardziej rozpoznawalny wielokryterialny system oceny budynków proekologicznych. Certyfikacja to znaczący punkt zwrotny w budownictwie, a od kilku lat jest także stałym elementem budowy budynków biurowych klasy A. W Polsce najczęściej realizuje się właśnie obiekty biurowe wg schematu New Construction. Można wręcz śmiało powiedzieć, że nasz kraj przoduje w tym względzie w Europie Środkowej, biorąc pod uwagę liczbę przyznanych certyfikatów. Szacuje się, że ponad 60% certyfikowanych obiektów to właśnie tego rodzaju inwestycje. Kolejne miejsce zajmują obiekty handlowe i przemysłowe.

Fakt, że większość certyfikowanych budynków to obiekty biurowe powoduje, że ich największe skupisko to duże miasta i aglomeracje, takie jak Warszawa, Kraków, Wrocław czy Łódź. Sytuację tę może odwrócić rosnąca liczba certyfikacji obiektów przemysłowych i magazynowych, często lokalizowanych przy głównych węzłach transportu i drogach krajowych, ale jednak już w mniejszych miejscowościach. Obecnie w Polsce brak jest obiektu przemysłowego na poziomie Outstanding. Warto wspomnieć, że certyfikacji w systemie BREEAM podlegają także obiekty mieszkaniowe – tutaj również obserwuje się coraz większe zainteresowanie deweloperów.

BREEAM od 1990 roku jest obecny w 87 krajach świata. Obecnie najwyższą ocenę BREEAM na poziomie 100,1% otrzymał budynek Jumnbo Nationaal Distributiecentrum w Nieuwegein w Holandii, który jest własnością firmy logistycznej NL New Build and Renovation.