Carporty fotowoltaiczne stale zyskują na popularności, co wynika z faktu, że ich stosowanie może być korzystne pod względem finansowym. Sprawdź czym się charakteryzują, jak są zbudowane, gdzie można je stosować, jakie przepisy prawne regulują ich wykorzystanie i jakie wiążą się z tym koszty, a jakich można spodziewać się zysków?
Czym są carporty fotowoltaiczne?
Carporty fotowoltaiczne najłatwiej sobie wyobrazić jako miejsca parkingowe zadaszone panelami PV. Stanowią one konstrukcje łączące funkcjonalności wiaty garażowej oraz instalacji OZE. Ich użytkownicy nie muszą martwić się o odśnieżanie auta zimą czy przesadnym jego nagrzewaniem się latem. Jednocześnie, carporty fotowoltaiczne produkują energię elektryczną, którą można wykorzystać na własne potrzeby, a nadwyżkę odsprzedać do sieci. Zainteresowanie tego typu rozwiązaniami jest coraz większe, ponieważ nie każdy dach umożliwia montaż paneli fotowoltaicznych, a na osobną, wolnostojącą konstrukcję gruntową, nie zawsze znajdzie się miejsce na posesji.
Jak są skonstruowane carporty fotowoltaiczne?
Carporty fotowoltaiczne to lekkie, niemurowane konstrukcje wolnostojące, w swojej budowie najbardziej przypominające wiaty garażowe. Główną różnicą jest wykorzystanie paneli PV jako zadaszenia. Co najmniej jedna ściana zawsze pozostaje otwarta, aby umożliwić wjazd pojazdu, a pozostałe mogą, ale nie muszą być zakryte wypełnieniami bocznymi. Wielkość carportów zależy od modelu i wynika przede wszystkim z liczby oferowanych miejsc parkingowych oraz dostępnego miejsca na gruncie. Ich wysokość natomiast pozwala na zaparkowanie auta i swobodne poruszanie się człowieka pod zadaszeniem. Dachy są najczęściej nieznacznie pochylone (np. w stronę południową), ze względu na konieczność odprowadzenia wody deszczowej, ale kąty odbiegają z reguły od optymalnych z punktu widzenia uzysku paneli PV. Warto jednak pamiętać, że już przy 15-stopniowym kącie, straty związane z pochyleniem nie powinny przekraczać 4%. Na rynku dostępne są również carporty fotowoltaiczne dwuspadowe, umożliwiające zwrócenie paneli PV na dwie strony świata, co przekłada się najczęściej na niższy uzysk, ale może pozwolić na lepsze dopasowanie produkcji energii do profilu zapotrzebowania.
Carporty fotowoltaiczne to najczęściej konstrukcje ze stali ocynkowanej, czasami malowanej proszkowo. Dzięki warstwie cynku są one odporne na działanie warunków zewnętrznych i przy podwyższonej wilgoci zapewniają odporność na korozję. Stal gwarantuje także wysoką wytrzymałość na obciążenia, w tym porywiste wiatry czy gromadzący się śnieg. Sama powierzchnia jest łatwa w utrzymaniu, a do jej umycia wystarczy zwykła woda. Estetyka pozostaje oczywiście kwestią indywidualną, ale wiele osób chwali stalowe carporty fotowoltaiczne za nowoczesny design.
Poza konstrukcjami stalowymi, na rynku dostępne są także carporty fotowoltaiczne wykonane z aluminium bądź drewna. Pierwsze z nich charakteryzują się lekkością konstrukcji oraz odpornością na korozję. Drugie zapewniają natomiast najbardziej naturalny wygląd, a ze względu na łatwą obróbkę, umożliwiają łatwą personalizację kształtów czy wymiarów.
Carporty fotowoltaiczne składają się najczęściej z dwóch lub czterech podpór mocowanych do fundamentu oraz rozstawionych tak, aby możliwie wygodne było parkowanie pojazdów. Brak pokrycia dachowego pod panelami sprawia, że chłodzą się one znacznie lepiej niż na klasycznym dachu. Taka budowa, zwiększa też sens stosowania modułów bifacjalnych, czyli dwustronnych, które wykorzystają zarówno promieniowanie słoneczne padające bezpośrednio na górną powierzchnię carportu, jak i te odbijane od podłoża. Co ważne, nad carportem dwustanowiskowym mieści się zazwyczaj ok. 15 paneli PV, co zapewnia moc na poziomie ok. 7 kWp.
Poza podstawową konstrukcją, carporty fotowoltaiczne mogą być także wyposażone w uszczelnienia oraz rynny odprowadzające wodę z jego górnej powierzchni. Niektórzy dla wygody lub estetyki decydują się również na montaż oświetlenia, gniazd sieciowych, skrzynek narzędziowych i innych dodatków. Pod zadaszeniem można zlokalizować także falownik, a niekiedy nawet magazyn energii. Coraz częściej elementem wyposażenia carportów są ładowarki do samochodów elektrycznych lub hybrydowych plug-in.
Wymagania prawne związane z carportami PV
Carporty fotowoltaiczne w świetle prawa są tak naprawdę wiatami, czyli lekkimi, wolnostojącymi konstrukcjami z maksymalnie trzema, niemurowanymi ścianami. Nasuwa się tu pytanie, czy w przypadku ich budowy, konieczne jest uzyskanie pozwolenia na budowę?
To zależy. Dla konstrukcji o powierzchni zabudowy do 50 m² postawione na działce budowlanej z budynkiem mieszkalnym nie jest ono wymagane, nie ma również konieczności zgłoszenia budowy. Wyjątek stanowi sytuacja, w której właściciel zrealizuje więcej niż jedną wiatę, na każde 1000 m² działki.
Inaczej sprawa wygląda w przypadku carportów dla firm. Tutaj konieczne staje się zgłoszenie budowy konstrukcji, jeśli powierzchnia zabudowy przekracza 35 m², a liczba konstrukcji jest większa niż 2 na każde 500 m² działki.
Wyjątkiem od powyższych reguł są oczywiście budynki objęte ochroną konserwatora zabytków. W przypadku takich obiektów, każdorazowo trzeba uzyskać stosowne pozwolenie, niezależnie od powierzchni zabudowy projektowanej wiaty garażowej z panelami PV.
Firmy realizujące carporty fotowoltaiczne przeznaczone na większą liczbę samochodów, muszą liczyć się z koniecznością przygotowania projektu budowlanego. Poza tym, należy pamiętać m.in. o odstępach od granicy działki, a także progach mocy związanych z samą instalacją PV.
Stosowanie
Carporty fotowoltaiczne na południu i zachodzie Europy są już znane od lat. Do tej pory wykonywano je głównie ze względu na oferowane przez nie korzyści, takie jak ochrona samochodu przed warunkami atmosferycznymi (grad czy śnieg), przy jednoczesnej produkcji energii elektrycznej, bez konieczności zajmowania innego miejsca. W przyszłości ich stosowanie może być wręcz wymagane. Prekursorem na tym polu jest Francja, w której od 2023 roku, każdy parking na 80 lub więcej miejsc, musi być wyposażony w instalację fotowoltaiczną. Co ciekawe nie dotyczy to tylko nowych inwestycji, ale i starszych – właściciele mają 5 lat na dostosowanie się do obowiązujących przepisów. Przykładem takiego rozwiązania jest parking w paryskim Disneylandzie, na którym zbudowano carport na 11 tysięcy samochodów. Niebawem, w ślad za Francją, mogą pójść również inne kraje.
W Polsce na razie nikt nie planuje narzucić wspomnianego obowiązku, ale naturalne zalety takich rozwiązań sprawiają, że coraz częściej można je spotkać zarówno przy domach prywatnych, jak i w przedsiębiorstwach. Zwłaszcza te drugie wydają się wykazywać rosnące zainteresowanie fotowoltaicznym zadaszeniami, pod którymi parkowana byłaby ich flota.
Carporty fotowoltaiczne – koszty i zyski
Na pierwszy rzut oka różnice w cenach carportów są bardzo duże. Można znaleźć rozwiązania zarówno na poziomie 12 000, jak i 120 000 zł. W praktyce okazuje się, że związane jest to wielkością oferowanych modeli, a więc i powierzchnią zabudowy oraz mocy. Co więcej, w przypadku większych instalacji, dochodzą koszty projektu budowlanego. Niektórzy dostawcy prezentują ceny kompletnych konstrukcji z fotowoltaiką wraz z montażem. Można jednak przyjąć, że carporty fotowoltaiczne przeznaczone na postój dwóch samochodów to koszt od 12 do 25 000 złotych, bez elementów dodatkowych. Warto pamiętać, że konstrukcja naziemna z podobną liczbą paneli PV oscyluje w granicach 5 000 złotych, a w przypadku instalacji na dachu pokrytym blachodachówką, cena może być nawet jeszcze niższa – ok. 3 000 złotych.
Zyski z carportów przy danej mocy paneli fotowoltaicznych nie powinny się znacząco różnić od tych zapewnianych przez instalacje gruntowe czy dachowe. W niektórych przypadkach będą mniejsze ze względu na mniejszy kąt nachylenia, ale w innych mogą być nawet większe, np. z powodu braku zacienienia. Z drugiej strony, minusem jest nie tylko wyższa cena, ale też potencjalnie trudniejsze dostosowanie mocy instalacji do potrzeb. Wymiary konstrukcji stanowią przecież ograniczenie. To czy warto zdecydować się na carporty fotowoltaiczne zależy od warunków technicznych, oczekiwanych rezultatów oraz innych indywidualnych czynników. Ważne jest ich przeznaczenie, liczba samochodów i wyposażenie.
Podsumowując, carporty fotowoltaiczne to rozwiązanie bardziej kosztowne od instalacji PV na dachu czy gruncie, pozwala jednak na jednoczesne zadaszenie samochodów i zwiększenie komfortu ich użytkowania. Zapewnia możliwość cieszenia się z korzyści płynących z własnej instalacji PV, nawet gdy dach nie zapewnia odpowiednich warunków montażu lub inwestor nie chce ingerować w jego konstrukcje.
Publikacja artykułu: kwiecień 2024 r.
