Audyt energetyczny przedsiębiorstwa – kto musi go wykonać i kiedy?

Audyt energetyczny przedsiębiorstwa – kto musi go przeprowadzić?

Audyt energetyczny przedsiębiorstwa, zgodnie z zapisami wspomnianej wyżej ustawy, muszą wykonywać wszystkie duże przedsiębiorstwa, które – według komunikatu Prezesa URE – w przeciągu dwóch poprzedzających lat zatrudniały powyżej 250 pracowników lub spełniają określone warunki finansowe (roczne obroty powyżej 50 mln euro i przychody powyżej 43 mln euro).

Tak sprecyzowane kryterium nie pozwala na wyłączenie z obowiązku, np. przedsiębiorstw biurowych, które nie charakteryzują się dużym zużyciem energii lub, np. prowadzą działalność w wynajmowanych obiektach. Obowiązek nie dotyczy jednak podmiotów powiązanych kapitałowo, jeżeli samodzielnie nie spełniają kryteriów dużego przedsiębiorstwa.

Z obowiązku przeprowadzania audytów energetycznych zwolnione są natomiast przedsiębiorstwa, które w ramach wdrożonych i utrzymywanych systemów zarządzania energią (np. ISO 50001 lub EMAS) przeprowadzały badania odpowiadające audytowi energetycznemu przedsiębiorstwa. Nie jest to liczna grupa i należy do niej ok. 5% podmiotów.

Firmy, które w wyniku rozwoju stały się dużymi przedsiębiorstwami, muszą wykonać audyt energetyczny przedsiębiorstwa oraz złożyć zawiadomienia o tym fakcie najpóźniej do końca roku kalendarzowego, w którym to nastąpiło. Przy czym nadrzędną zasadą jest, że po przeprowadzeniu audytu energetycznego przedsiębiorstwa, należy złożyć stosowne zawiadomienie do Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE), w terminie do 30 dni od dnia przeprowadzenia audytu. Termin ten jest krótszy dla przedsiębiorstw kończących audyty w grudniu, wtedy należy to zrobić do końca roku kalendarzowego. Zatem, gdy firma pierwszy raz wykonuje audyt energetyczny przedsiębiorstwa nie powinna zwlekać z zawiadomieniem o tym Prezesa URE do końca roku kalendarzowego.

Audyt energetyczny przedsiębiorstwa – kiedy go przeprowadzić?

Audyt energetyczny przedsiębiorstwa, jak już wspomniano, należy przeprowadzać co 4 lata. W praktyce oznacza to, że przedsiębiorstwo, które przeprowadziło audyt, np. do 30 września 2017 r., kolejny powinno zrealizować do 30 września 2021 r. Zakończeniem realizacji obowiązku jest złożenie Prezesowi URE zawiadomienia o przeprowadzonym audycie, w którym poza danymi przedsiębiorstwa wskazuje się:

• kto przeprowadził audyt energetyczny przedsiębiorstwa,
• w jakim terminie audyt energetyczny przedsiębiorstwa został zakończony,
• jakie przedsięwzięcia, dotyczące poprawy efektywności energetycznej zidentyfikowano i jakie (liczbowo) oszczędności energii mogą przynieść.

Za nieprzeprowadzenie audytu energetycznego przedsiębiorstwa ustawa przewiduje możliwość nałożenia kary finansowej przez Prezesa URE w wysokości do 5% przychodu firmy, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym.

Zakres audytu energetycznego przedsiębiorstwa

Zakresem audytu energetycznego musi zostać objęte, co najmniej 90% całkowitego zużycia energii przez przedsiębiorstwo. Zużycie to dotyczy energii konsumowanej w trzech obszarach – w budynkach, instalacjach przemysłowych oraz transporcie.

Audyt energetyczny przedsiębiorstwa musi być przeprowadzony na podstawie aktualnych, reprezentatywnych, mierzonych i możliwych do zidentyfikowania danych, dotyczących zużycia energii lub zapotrzebowania na moc. Podlega mu działalność przedsiębiorstw i wynikające z nich zużycie energii na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, a celem przeprowadzenia audytu jest określenie potencjalnych oszczędności energii w firmie.

Kryterium dotyczące szczegółowego przeglądu zużycia co najmniej 90% energii, poniekąd nakazuje w pierwszym kroku określenie całkowitego zużycia energii przez przedsiębiorstwo. Dotyczy to również zużycia energii w obiektach wynajmowanych (nie będących własnością przedsiębiorstwa) lub np. przez leasingowaną flotę samochodów, nie będącą majątkiem badanego podmiotu.

Pierwszym krokiem podczas przeprowadzania audytu energetycznego przedsiębiorstwa jest określenie charakteru audytowanego przedsiębiorstwa, wykorzystywanych mediów energetycznych i paliw oraz zakresu dostępnych danych spełniających przywołane wyżej kryteria. Na podstawie tych informacji możliwe jest sporządzenie bilansu i określenie obszarów znaczącego zużycia energii, które poddawane będą szczegółowym analizom.

Ważną kwestią jest precyzyjne określenie zakresu zużycia energii, za które odpowiedzialne jest audytowane przedsiębiorstwo. Ma to duże znaczenie m.in. w przypadku przedsiębiorstw zarządzających budynkami.

Należy pamiętać, że do celów ewentualnej kontroli, przedsiębiorstwo powinno przechowywać dane dotyczące przeprowadzonego audytu energetycznego przedsiębiorstwa przez 5 lat, czyli dłużej niż obowiązek przeprowadzenia kolejnego audytu.

Audyt energetyczny przedsiębiorstwa – gdzie szukać oszczędności?

Audyt energetyczny przedsiębiorstwa ma przekrojowy zakres, ale mimo to do jego przeprowadzenia należy dobrać odpowiednie metody i obszary badań. Przede wszystkim oszczędności energii trzeba szukać w miejscach odpowiadających za ich największe zużycie. Dodatkowo badając sytuację konkretnego przedsiębiorstwa należy zwrócić też uwagę na instalacje i urządzenia, które mogą zostać zastąpione przez bardziej energooszczędne rozwiązania (np. oświetlenie LED czy urządzenia o wyższej klasie efektywności energetycznej) lub poddane termomodernizacji (docieplenie budynków, wymiana stolarki okiennej czy izolacji instalacji technicznych).

Poprawa efektywności energetycznej może polegać również na zagospodarowaniu niewykorzystywanych i traconych strumieni energii zawartych m.in. w spalinach, wywiewanym powietrzu, kondensacie lub ściekach. W takich przypadkach analizie mogą zostać poddane możliwości wykorzystania tej energii w procesach i instalacjach.

Jak wykonać audyt?

Audyt energetyczny przedsiębiorstwa można zlecić lub przeprowadzić go samodzielnie, jednak pod pewnymi warunkami określonymi w przepisach – musi go wykonać ekspert, który nie jest bezpośrednio zaangażowany w audytowaną działalność). Zazwyczaj audyt energetyczny przedsiębiorstwa przeprowadza, posiadający odpowiednią wiedzę i doświadczenie podmiot zewnętrzny, niezależny od audytowanego przedsiębiorcy.

Najczęściej wykorzystywanym standardem procedur określających w jaki sposób przeprowadzić audyt energetyczny przedsiębiorstwa jest zespół norm PN-EN 16247.

Podczas audytu energetycznego przedsiębiorstwa kluczowe jest spotkanie otwierające, na którym określane są podstawowe informacje o sposobach wykorzystania energii w firmie oraz o strukturze przedsiębiorstwa. Ustalany jest harmonogram prac oraz określane są obowiązki dotyczące zakresu oraz formy informacji przekazywanych podczas dalszych działań.

Do lepszej oceny stanu instalacji lub potencjału możliwych do osiągnięcia oszczędności, mogą być potrzebne uzupełniające badania i pomiary (np. elektryczne lub termowizyjne). Aby jednak odpowiednio się do nich przygotować, należy je wcześniej zaplanować.

Dobrze przeprowadzony audyt energetyczny przedsiębiorstwa stanowi bazę informacji o możliwych do podjęcia działaniach, pozwalających na ograniczenie zużycia energii. Aby były one jednak możliwe do zaimplementowania, niezbędne jest określenie nakładów finansowych proponowanych rozwiązań oraz określenie ich opłacalności. Dopiero na podstawie takich informacji zarządzający, mogą podejmować realne decyzje o realizacji wskazanych działań.